Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

64ste Jaargang - nummer 5 - oktober 2015

¶ Ambrose Akinmusire. foto November Music

Op diverse plaatsen in ’s-Hertogenbosch. Centrale plek is de Verkadefabriek aan de Boschdijkstraat 45.

Reserveren en verdere informatie via de website:

www.novembermusic.net

©Brabant Cultureel – oktober 2015

Programma November Music 2015 topzwaar

Wereldpremières, artists-in-residence, internationaal beroemde musici en gezelschappen, jazz, wereldmuziek, eigentijdse gecomponeerde en geïmproviseerde muziek en nog veel meer. Dat staat op de topzware agenda van November Music 2015, dat zich van 4 tot en met 8 november ontrolt op zeventien plekken in ’s-Hertogenbosch.

door Rinus van der Heijden

De rij van disciplines die November Music dit jaar te bieden heeft, kan moeiteloos worden uitgebreid. Met muziektheater, visuele muziek, elektronische muziek, vocale muziek, psychedelische pop, voordracht, performances en installaties. Het eigenzinnige festival dat al enkele jaren als credo uitdraagt ‘muziek van nu door de makers van nu’ is er voor de editie 2015 bovendien in geslaagd het breedste festivalprogramma samen te stellen sinds zijn geboorte in 1993. Daarom hebben de festivaldirecteuren Bert Palinckx en Theo van Dooremalen aan de aard van hun festival nog maar een typering toegevoegd: grenzeloze en genreloze muziek te laten horen van musici die het muzikale landschap van nú schetsen.

Asko|Schönberg. foto Gerrit Schreurs

            November Music begon tweeëntwintig jaar geleden uiterst bescheiden. Het festival was er meteen een voor fijnproevers, maar daarmee liep het een geweldig risico: fijnproevers zijn er niet zo heel veel en daardoor kon het evenement gemakkelijk in de hoek van elitaire muziek worden gedrukt. De eerste edities gingen ook wel enigszins onder die kwalificatie gebukt, maar de organisatie stuurde vrijwel meteen bij. Daardoor staat er nu een festival dat voor elke muziekliefhebber verplichte kost zou moeten zijn.

Florian Magnus Maier. foto November Music

Voorhoede

Dit jaar zijn er drie categorieën die een voorhoedefunctie hebben: die van Ensemble-in-residence, Artist-in-focus en Componisten-in-focus. Asko|Schönberg neemt de vooruitgeschoven positie in van Ensemble-in-residence. Dit toonaangevende gezelschap voor hedendaagse muziek onder leiding van Reinbert de Leeuw, brengt vier verschillende projecten waarin hedendaagse gecomponeerde muziek, wereldmuziek, opera en muziektheater zitten opgesloten.

Reinbert de Leeuw. foto Hans Hijmering

Genre-overschrijdend, zo noemt de organisatie van November Music het werk van de aanstormende Nederlandse componisten Wilbert Bulsink en Florian Magnus Maier. De eerste brengt zijn Eerste Strijkkwartet voor het beroemde Quator Diotima in première, Maier doet hetzelfde met zijn Cordillera Suite die wordt uitgevoerd door het Doelen Ensemble. Deze suite beoogt een symfonisch gedicht te zijn over de ruwe schoonheid van het Andesgebergte.

WENDE – met hoofdletters, maar nog wel altijd met de achternaam Snijders – komt oorspronkelijk uit de hoek van de kleinkunst en popmuziek. Zij heeft zich bijna majestueus ontwikkeld tot een zangeres die alles aandurft. Daarom is het niet verwonderlijk dat November Music haar voor dit jaar het etiket Artist-in-focus opplakt. Op de eerste dag van het festival brengt zij haar liedjes met The Red Limo String Quartet en gitarist Maarten van Damma. Op de slotdag staat haar versie van Schuberts Winterreise in een bewerking van de Nederlandse componist Boudewijn Tarenskeen op het programma.

November Music 2015 opent op woensdag 4 november met Mariken in de Tuin der Lusten, een mengeling van muziektheater en gecomponeerde muziek van componiste Calliope Tsoupaki en gebracht door Asko|Schönberg, Cappella Amsterdam, Het Nationale Toneel en het Haagse gezelschap Opera2Day. Een goednieuwe opera, gebaseerd op het Middeleeuwse mirakelspel Mariken van Nieumeghen.

Helmut Lachenmann. foto November Music

Vuurwerk

Een dag later wacht er nieuw vuurwerk, wanneer de Duitse componist Helmut Lachenmann onder de vlag van zijn Musique Concrète Instrumentale een ‘Dag met Helmut Lachenmann’ inricht, gevuld met strijkkwartetten, toevalsbezettingen, een orkestwerk en een trits greatest hits. Dat betekent concreet: solowerken van de Duitser, door hemzelf uitgevoerd op piano en Serynade van de Belg Frederick Neyrinck, vertolkt door Yukiko Sugawara en voorts Salut für Caudwell door het gitaarduo Aart Strootman en Seth Josel, plus Allegro Sostenuto, een zesdelig werk dat vorm krijgt door klarinettiste Fie Schouten, celliste Eva van de Poll en pianist Keiko Shichijo.

Op diezelfde dag vertolkt het Diotima Quartet werk van Lachenmann en Wilbert Bulsink en de philharmonie zuidnederland onder leiding van Bas Wiegers composities van wederom Lachenmann en Yannis Kyriakides. Het Diotima Quartet komt op de vrijdag opnieuw op de bühne met onder meer Ligeti’s Tweede Strijkkwartet en Schönbergs Derde Strijkkwartet.

Fred Frith. foto November Music

En zo gaat het maar voort, straks in Den Bosch. Grote namen als die van trompettist Ambrose Akinmusire, Eric Vloeimans, Phronesis, Fred Frith, Amir ElSaffar, Cello8tet Amsterdam (met werk van Arvo Pärt en Christiaan Verbeek), Nederlands Kamerkoor (onder meer ook met de blik op Pärt), Martin Fondse, Jef Neve en Maarten Altena rijgen zich aaneen.

Er is veel vocale muziek. Van de ingetogen songs van de al eerder aangestipte WENDE en Julia Holter of de klassieke charme van Claron McFadden tot de rauwe poëzie van Tom Barmans en Robin Verheyens TaxiWars. Of de onnavolgbare improvisaties van Theo Bleckmann. Jazz- en wereldmuziek zijn ook dit jaar uitgebreid geprogrammeerd met naast Vloeimans, Frith, Fondse, ElSaffar en Akinmusire, pianist Jef Neve, gitarist Reinier Baas, violist Adam Baldych, accordeonist Kimmo Pohjonen en de Arabische klanken van kemenche-speler Derya Türkan.

WENDE Snijders zingt Winterreise. foto Ben van Duin

Hitchcock

Ook multidisciplinaire projecten vragen de aandacht. Zo is er een spannende verstrengeling van geluid met videobeelden, geïnspireerd op filmregisseur Alfred Hitchcock, waarvoor 33 1/3 Collective en Asko|Schönberg tekenen. Plus De Pornopera van Huba de Graaff met acteur Hans Dagelet. En pop wordt met verve aangedragen door onder meer Dans Dans en Jameszoo & Binkbeats & Niels Broos met een avond vol soundscapes, beats & electronics.

En dan zijn er nog de jaarlijkse installaties. Tastefull Turntable bijvoorbeeld, van de Deense geluidskunstenaars Lars en Nikolaj Kynde, Ideofoon van elektronicapionier Dick Raaijmakers, geconstrueerd in 1967-1970. En voorts Cocon en Ondertijds van de Noordbrabantse kunstenaars Dyane Donck en Nicoline Soeter. Die laatste wordt als componiste bijgestaan door beeldend kunstenaar Alien Oosting en sopraan Rianne Wilbers.

Phronesis. foto Peter van Breukelen