In het gelid

Laatst moest ik op de foto bij een collodiumfotograaf. Ja, die heb je in het digitale tijdperk nog steeds. Of misschien is het beter te zeggen: die heb je weer. Een stuk of tien zijn er actief in Nederland. En één van hen woont in Veldhoven. Alex Timmermans heet hij. Ik kwam hem op het spoor dankzij Ferry van der Vliet, een oude jeugdvriend én fotografieliefhebber.

Alex is sinds een jaar of drie in de ban van collodiumfotografie, ook wel 'natte plaat fotografie'genoemd, een 19e eeuws procédé. "Digitaal werd me op een gegeven moment te voorspelbaar", zegt hij. "Ik wilde weer echt zélf iets maken, back to basics."

Het is hier niet de plaats om uit te leggen hoe een en ander in zijn werk gaat. Maar het volstaat om te zeggen dat ik vlak voor de opname een harde steun in mijn nek kreeg en dat ik toch wel een seconde of vijf stil moest zitten turen in de lens van een enorme grote houten platencamera.

Dat gedwongen stilzitten verklaart natuurlijk mede waarom mensen op 19e eeuwse foto's bijna allemaal zo ernstig kijken. (Ik zelf schrok later van de droeve blik in mijn ogen toen ik het mooie eindresultaat zag). Maar zelfs op foto's van na de Tweede Wereldoorlog zie je vaak nog dat mensen strak in het gelid staan als ze op de foto gaan. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar deze vrouw. Ik kan me niet voorstellen dat ze zich prettig voelde.

Maar waar staat ze eigenlijk? Op de achtergrond is een groot gebouw te zien dat ook geen vrolijke gedachten oproept. Een klooster misschien? Een inrichting? Er komen wel meer vragen bij me op. Waarom heeft de fotograaf haar eigenlijk willen fotograferen? Zelf had ze er niet om gevraagd, denk ik. Zelfs niet als ze eerst haar mooiste kleren aan had mogen doen. Of waren dit haar mooiste kleren?

Daar staat ze dan, moederziel alleen. Midden op de foto. Maar dat lag aan de fotograaf.