Bedelkaart

 

Soms heb ik last van verkeerde zuinigheid. Zo liet ik laatst op een rommelmarkt in Luik de kans voorbij gaan om in het bezit te komen van twee opmerkelijke ansichtkaarten. Wel maakte ik er foto's van. De ene kaart bevat onder het motto 'Een wonder der Natuur' vijf portretjes van mejuffrouw Francine Van Impe, 'GEBOREN ZONDER HANDEN op 10 januari 1913 te Idderghem (België)', aldus de begeleidende tekst. Op het eerste fotootje naait mejuffrouw Van Impe, op het tweede zit ze achter een naaimachine, op het derde schrijft ze, op het vierde typt ze ('30 woorden per minuut') en op de laatste foto heeft ze, in een mooie jurk gestoken, de handeloze armen over elkaar geslagen. Haar gezicht en hele houding stralen uit dat de vrouw het ondanks haar handicap goed stelt.

Dat lijkt me minder het geval bij het meisje op de andere kaart. 'Het Goesche wondermeisje, Oud 10 jaar' staat er onder. Het meisje in kwestie heeft wel handen maar dan handen die doen denken aan kreeftscharen. Bovendien lijkt haar onderlichaam op te gaan in een tafeltje waarop een mooi kleedje ligt.

Waarom die eerste kaart geproduceerd is, zou ik niet weten. Of probeerde mejuffrouw Van Impe op die manier nog een extra centje bij te verdienen naast haar naai- en typewerkzaamheden? Van dat wondermeisje uit Goes kan ik het me beter voorstellen dat het om een 'bedelkaart' gaat. Of 'schooikaart'. Zo noemt de Moergestelse verzamelaar Ad Wolfs de ansichtkaarten die kennelijk ooit langs de deur verkocht werden door de op die kaarten geportretteerde gehandicapte mensen. Zelf heeft Wolfs in zijn bijzonder rijke - deels heemkundige - collectie een sterk voorbeeld dat hierboven getoond wordt.

Voorzover ik het kan zien gaat het om een gezin met zeven kinderen, van wie er vier ernstige afwijkingen hebben aan benen, armen en handen. Er staat helaas helemaal geen informatie op de kaart, maar het zou mij niet verbazen als de foto in de jaren twintig zou zijn gemaakt in Brabant.

Wie zou er meer over kunnen vertellen?