CuBra
Inhoud beroepen liedjes
Inhoud alle liedjes
Home
Inhoud dieren- liedjes
lnhoud feestliedjes
De scharensliep

Ben Hartman

Liedjes over beroepen 

Elke week een nieuwe aflevering

De werkman

 

1. Nieuw werkmanslied.

 

1.

Zonder werk en zonder voedsel

Zonder aanspraak, zonder vrind

Loop ik hier reeds vele dagen

Of ik niets te werken vind.

Ik loop stad en land in ’t ronde

‘k Zoek van verre en nabij

Verjaag mij niet uit uwe woning

Want er is nergens geen werk voor mij.

 

2.

‘k Heb ook kinderen die mij vragen

Vader, geef me een stukje brood

Want de honger doet ons kwellen

Ach, breng redding in de nood.

Zonder werk, ja zonder voedsel

Smeek ik aan uw deur om brood

Zie met medelij op mij neder

Want de nood stijgt steeds omhoog.

 

3.

In een hutje koud en vochtig

En de honger steeds nabij

Heeft zo’n grote rijke wereld

Dan geen werk of brood voor mij.

Zonder werk en zonder voedsel

Sleep ik voort mijn droef bestaan

Moet dat zo nog langer duren

Komt er nooit een einde aan.

 

4.

Zonder werk een lied gezongen

In zo’n grote maatschappij

Zijn de harten dan van steen

Heeft er niemand medelij.

Zonder werk, ach hoor mijn klacht

Broeders help toch in de nood

Draagt en steunt elkanders last

Want de werkeloosheid is groot.

 

Dit lied kreeg ik van mevrouw van Mensfoort- van Eindhoven uit Veghel. Zij is geboren in Gemonde.

Ik vond de tekst van dit lied terug in het laatste boek van de serie ‘Liederen uit de oude doos’, samengesteld door D. Wouters en uitgegeven in Den Haag in 1943.

Het is deel 8 en is getiteld: ‘De Tranenkruik, sentimentele liederen’.

Volgens Wouters stamt het lied uit omstreeks 1898, en hij heeft er een interessante voetnoot bij geplaatst:

 

In een Vergeten hoofdstuk dat Domela Nieuwenhuis naast het Gedenkboek bij de troonsbestijging van Wilhelmina in 1898 deed verschijnen, wordt een schrijnend leed openbaar gemaakt over de wanhopige toestanden toen in de arbeidswereld. Zelf heb ik in de jaren 1906 tot 1909 zeer ergerlijke kinderarbeid van leerplichtige jeugd te Blokzijl moeten aanzien. Later zijn betere arbeidswetten gekomen.

Aldus D. Wouters.

 

Ik heb weliswaar een tekst gekregen van mevrouw van Mensfoort- van Eindhoven, zij heeft het lied niet voor mij gezongen en ook in ‘De Tranenkruik’ staat geen melodie-aanwijzing.

Maar ik vond het lied ook nog in ‘De kroniek van de Kempen’ en daar staat wel een melodie bij genoteerd.

Deze melodie staat echter genoteerd voor een vier-regelig couplet, dus we hebben hier waarschijnlijk geen originele melodie.

 

Voor de melodie, zie onderaan deze pagina


 

2. De werkman

 

De tekst van dit lied kreeg ik van mevrouw Slijters- van Aarle uit Schijndel. Zij kende de melodie niet.

Ik vond later een los liedblad in de verzameling van mevrouw P. Heessels- van Maaren uit Schijndel met een identieke tekst:

 

Zie het liedblad hieronder.

 

Ook dit lied vond ik in een publicatie van D. Wouters in samenwerking met J. Moormann: ‘Het Straatlied, een bundel schoone historie-, liefde- en oubollige liederen’.

Uitgegeven in Amsterdam 1933.

 

Het is getiteld: ‘Werkmanslied’ en gedateerd plm 1860.

Als voetnoot staat erbij:

Wordt thans nog geregeld door werkloozen gevent.

 

Nou is het heel interessant om dit lied op te zoeken op de site:

www.hetgeheugenvannederland.nl, want daar wordt dit lied een paar maal gepubliceerd, de tekst is iedere keer hetzelfde maar de aanhef is telkens anders en geeft een goed beeld onder welke armoedige omstandigheden de aanbieders van dit los liedblad leefden en met welke gebreken en ongemakken.

Ik zal een paar voorbeelden geven:

 

Daar ik wegens lichaamsgebreken niet in staat ben om met werken

Mijn brood te verdienen zoo tracht ik met het verkoopen van dit lied in mijn onderhoud te voorzien.

 

Onderaan de tekst staat, bij dit voorbeeld:

Hierop wordt beleefd antwoord gehaald. Prijs 2 cent.

Oude kleeding en schoeisel worden in dank aangenomen.

Tevens bied ik UEd. te koop aan een prima schrijfmap van eerste kwaliteit papier en prima enveloppen voor den prijs van 12 ˝ cent.

 

Een ander voorbeeld.

Dit gedicht wordt UEd. beleefd te koop aangeboden door een werkloos bouwvakarbeider zonder ondersteuning.

In de hoop dat UEd. ons in dezen benauwden tijd goedgunstig moogt gedenken, geven wij UEd. bij voorbaat onzen hartelijken dank.

Prijs naar eigen goeddunken.

 

Ook de melodie van dit lied vond ik in ‘De Kroniek van de Kempen’, deel 13, pag.147.

Er is overigens wel een melodie-aanwijzing op een van de vliegende blaadjes waar dit lied op staat:

Wijze: de jonge speelman of de blauwe kiel.

 

Voor de muzieknotatie zie hieronder.