Sint Christophorus (Christoffel)
door: Thea van Blitterswijk

Er gaan geruchten dat de heilige Christophorus van de heiligenkalender geschrapt zou zijn. Niet waar. De status van heiligheid kan niet worden afgenomen. Wel kan besloten worden om de vorm en de mate waarin een heilige wordt vereerd te veranderen. En dat is bij de heilige Christophorus het geval. Overigens kennen wij deze heilige vooral als Christoffel. En zijn hagiografie is een prachtig verhaal.

Geboren zou hij zijn in het begin van de derde eeuw in Lycie, Klein Azië. De eerste verhalen over de verering van de reis Reprobus als martelaar kennen wij uit Chalcedon aan de Bosporus in de vijfde eeuw. Deze leefde in het heilig Land, predikte, verrichtte wonderen en stierf onder keizer Decius de marteldood. De pijlen die zijn beulen op hem afvuurden veranderden van richting en raakten hem niet. Vervolgens probeerde men hem aan giftige slangen bloot te stellen, maar er gebeurde niets. Met een molensteen om de hals werd hij in het water gegooid. Pas toen zijn beulen bekeerd waren, stierf de reusachtige martelaar. Een verhaal uit de eerste eeuwen van het christendom.

Het kan dan ook niet anders of zijn levensbeschrijving steunt op vele verhalen en overlevering. Toch zijn deze sterk genoeg gebleken om de Heilige Christoffel tot op de dag van vandaag tegen te komen op afbeeldingen, magneetjes en plakkers in auto’s. Wij mogen rekenen op zijn bescherming tijdens het reizen. Maar ook mogen we hem als patroon zien voor allen die hun leven willen zien als een pelgrimsreis. Het belangrijkste verhaal over deze heilige stamt uit de dertiende eeuw en ontstond in het Donaugebied.

De Christoffel die wij nu kennen leefde aan de oever van een rivier. Een reus die een boomlange staf had waarmee hij door de rivier waadde. Pelgrims droeg hij op zijn rug door het water. Uit verlangen om de grootste koning van de hele wereld te leren kennen nam hij de bedevaartgangers mee. Tijdens de oversteek van de rivier was er dan genoeg gelegenheid om ze helemaal uit te horen. Maar de verhalen hielpen hem niet verder, ze spraken elkaar allemaal tegen.

Op een avond diende zich een kind aan dat naar de overkant wilde. Christoffel nam het kind, dat zo licht als een veertje was, op de schouders en begon aan de overtocht. Bij iedere stap leek het kind zwaarder te worden, zo zwaar dat de reus het bijna niet kon halen en bevend en met knikkende knieën aan de andere oever aankwam. Omgeven door een stralenkrans stond het kind daar. Christoffel knielde en vroeg: “ Ben jij de grootste vorst?” “ Niet alleen de grootste vorst, maar de Schepper”, antwoordde het kind.

Dit verhaal is een christelijke variant op een sage uit Egypte. De god Anubis droeg Horis, de zoon van Zonnegod Ra, over de Nijl. Anubis wordt altijd afgebeeld met een hondekop.

Ook al bestaat er de nodige twijfel over het waarheidsgehalte van zijn levensbeschrijvingen, toch wordt Christoffel nog steeds gezien als een belangrijke heilige. In de volksdevotie lijkt de belangstelling alleen maar toe te nemen.

Feestdag:    24 juli

Afbeelding:  Wadend door het water met Jezuskind op de schouders. Op de vroegste                  afbeeldingen wordt Christoffel ook met een hondekop afgebeeld (Anubis).

Patroon:      Een van de veertien noodhelper, reisheilige en pestheilige. Wordt voor vele zaken en in vele plaatsen als patroon vereerd. Opvallend is zijn beeld aan de ingang van kerken. Volgens de overlevering zou het kijken naar het beeld bij het betreden van de kerk voorkomen dat men door een plotselinge dood wordt overvallen.