Nisbeelden rond Baarle

Inleiding

Enkele jaren geleden stuitte in bij toeval op de site van de heemkundekring van Baarle, Amalia van Solms. Daar trof ik een inventarisatielijst uit 1997 aan van nisbeelden in Baarle en omgeving. De zorgvuldigheid waarmee de lijst opgezet is en bovenal het grote aantal van deze beelden, liefst 129, intrigeerde me. Ik besloot de zaak eens uit te printen en te bewaren. Misschien een leuk onderwerp voor CuBra was de gedachte. Dit voorjaar besloot ik eindelijk eens werk te gaan maken van het voorgenomen nisbeeldenproject. Ik heb contact gezocht met de heemkundekring en een afspraak met Antoon van Tuijl en André Moors, de samenstellers van de lijst, was snel gemaakt. Mijn initiatief werd goed ontvangen en afgesproken is dat ik hun teksten mag gebruiken en die zal begeleiden met foto's. 
Er werd wel gewaarschuwd voor het feit dat de meeste nissen hoog zitten en heel wat nissen afgedekt zijn met een glasplaat. Dat maakt het fotograferen niet makkelijk. Voor de hoogte had ik bedacht dat ik een schilderstrap moest kopen en daarop staande mijn arm zou verlengen met het binnenste van mijn statief. Aldus gedaan. Welgeteld een foto heb ik zo op de tast gemaakt met de zelfontspanner, maar verder toch maar gebruik genaakt van de zoommogelijkheid van mijn camera. Een gedeelte van de foto's is gemaakt met mijn oude camera en wat minder van kwaliteit, het grootste deel is beter en gemaakt met mijn nieuwe camera. Het probleem van het glas blijft. Dit geeft als resultaat dat sommige foto's nogal een vaag idee geven van het beeld. Het zij zo.

Ik ben er een tijdsbestek van enkele maanden mee bezig geweest om de hele lijst af te werken. Het werden boeiende tochten die ik merendeels met mijn charmante assistente Gemma gemaakt heb. Boeiend omdat het allereerst een fantastisch interessante streek is dat grensgebied rond Baarle. Grensgebieden hebben mijn inziens altijd wel iets aparts. Het is er rommeliger, de tijd heeft vaker stil gestaan en iedereen gaat wat meer zijn gang. Boeiend om de verscheidenheid aan verhalen die ik op de erven gehoord heb. En vooral leuk omdat het opviel dat de mensen in dit gebied zo verrektes vriendelijk zijn. Het is in deze voornamelijk boerengemeenschappen heel normaal dat je het erf opstapt en achterom komt. Heel veel superaardige en behulpzame mensen ontmoet. Maar één keer een echt vervelende ontmoeting gehad. Een (nog jonge) boer verbood mij zijn nis te fotograferen want dan konden de dieven zo zien wat hij allemaal aan apparatuur had staan. Op Marktplaats staan toch ook alleen maar gestolen goederen.... Ik heb hem vriendelijk op de schouder geklopt en vertelt dat hij een bijzonder iemand is in deze streek, want voor de rest waren de mensen aardig. Deze nis mis ik dus en verder waren er enkele verdwenen en zelf een enkele niet te vinden. Daarentegen ontdekte ik in de naastliggende gemeentes Poppel, Merksplas, Riel en Alphen ook enkele nissen. Deze heb ik meteen meegenomen in deze serie. Het blijkt een uniek verschijnsel dat juist in deze streek deze nisbeelden zo veel voorkomen. Ze zijn geplaatst als bescherming van gewas en vee tegen donder en bliksem, storm en wind.

Daar het nogal wat minder bekende heiligen zijn die in de nissen staan heb ik mijn goede vriendin Thea van Blitterswijk gevraagd beschrijvingen te maken van deze heiligen. Dat heeft zij met verve gedaan. Bij de nissen staan bij deze heiligen verwijzingen naar deze levensbeschrijvingen.

Een ieder die nog nissen kent die ik niet opgenomen heb roep ik op dit aan mij te berichten;

Veel plezier, Han van Meegeren
Oktober 2006

Met dank aan Antoon van Tuijl, André Moors, Gemma Geux en Thea van Blitterswijk.