Gloeikoptractoren

Twee jaar geleden zat ik op een terrasje in het Belgische Poppel. Met veel verbaal geweld kwamen opeens een aantal antieke tractoren voorbij gereden. Wat een verschijningen en wat een geluid. Zo'n lage toeren had ik een motor nog nooit horen maken. Boek, boek boek, boek, waarbij het toerental deed vermoeden dat de motor elk moment zou kunnen afslaan. Geweldig.
Nu las ik zaterdag in het Brabants Dagblad dat er met Pasen een treffen van dit soort tractoren zou zijn in het Belgische Wortel, dicht tegen Hoogstraten gelegen.
Kijken dus. Een grote modderpoel in de bossen, blauw van de dieseldampen en je verging er van de herrie. Maar wat zijn ze prachtig. De oervormen van deze tractoren strelen het oog.
Even kort iets over de geschiedenis van de Lanz Bulldog tractoren en zijn soortgenoten. Lanz landbouwmachines in Duitsland liet ingenieur Frtiz Huber een dieseltractor ontwerpen die in productie is geweest van 1921 tot en met 1955, het jaar dat Lanz overgenomen werd door het Amerikaanse John Deere. Het bijzondere aan deze zeer populaire tractor was dat hij voortgedreven werd door een zogenaamde gloeikopdieselmotor. Dit zijn eencylinder dieselmotoren die ontstoken worden, niet door een startmotor, maar door het verhitten van de gloeikop die voorop de motor gemonteerd zit. Dit gebeurt door middel van een gasbrander die bij een koude start gedurende zo'n tien minuten de gloeikop verwarmt. 

De gasbrander verwarmt de gloeikop.

Als de kop heet is wordt er diesel in de cylinder gepompt. Het stuurwiel wordt uit de cabine gepakt en gestoken in het gat van het vliegwiel. 

Het stuurwiel als slinger.

Na een paar keer rustig draaien aan het wiel om voldoende zuurstof bij het mengsel te krijgen geeft men een harde draai en met behulp van de opgebouwde compressie en de roodgloeiende kop volgt een luide knal waarna de motor begint te lopen. 

Het langzame toerental en de eencylinder zorgen ervoor dat de tractor staat te schudden op zijn wielen.

En draaien maar!

Na tien minuten kan er gereden worden.

Van origine is de Lanz Bulldog gewoon voorzien van ijzeren wielen zonder banden en zijn topsnelheid bedraagt 8 kilometer per uur. Geremd kan er eigenlijk alleen worden met een handrem. Om enigszins te voldoen aan de eisen van deze tijd zijn de Bulldogs in Wortel aangepast. Andere tandwielen zorgen voor een top van zo'n 34 kilometer per uur, schijfremmen zorgen voor de noodzakelijke stop en luchtbanden verhogen het comfort.
Met deze zelfde techniek zijn naast de Lanz Bulldog ook in andere landen dit soort tractoren gefabriceerd.  De Ursus uit Polen, de Pampa uit Argentinië, Le Pecheron uit Frankrijk en de KL-Bulldog uit Australië.

Een stuk vergane glorie ten top.

Han van Meegeren