CuBra

Kubke Kladder
Uit 't klokhuis van Brabant  (extra)

Na afsluiting van de serie werd deze tiende aflevering van de columns van Kubke Kladder gevonden door Ben van de Pol op de microfilm van de Nieuwe Tilburgsche Courant van 14 december 1929


Illustratie: Kees Koster; digitale bewerking van omslagtekening 'Terugblik op Tilburg' door Pierre van Beek (1994)

Uit 't Klokhuis van Brabant

 

Haaw me vaast of ik val om! riep ik toen den brawer me 'n Zondag 'ne kraant onder m'n neus douwde. Veul fedutie hè'k van z'n lève nie gehad in de heeren kritiekmaokers op alle meugelijk en onmeugelijk gebied, vural op 't slibberpadje van de kunst, mar naa is m'n liste horke vertrouwen dè'k bewaord hô as 'n kosbere relekwie in 'n lennen zakske ôk nog nor de mallemoer gevlogen! Naa is ineens de schulp van m'ne klomp gesprongen! Nogal gin baggetel ook - ik bedoel nie m'ne gebroken klomp mar wè-t-er in Amerika gebeurd is. 't Is eigenlijk te zot om mee rond te loopen. Luistert as ge 't nog nie wit! In New York, die groote Amerikaansche stad, waor ze zukke hooge huizen hebben, dè ge bij onze Lieve Heer op toffel kunt kèken as ge oeë kop dur 't dakraom stikt, wier 'ns 'n tentoonstelling gehawen van de Nationale Academie en nog wel 'n tentoonstelling waor prijzen utgeloofd wieren. Uit groote kritiek-mannen - warrom zô'n die nie groot gewist zijn, alles is ommers in Amerika groot, ôk de blunders - was 'n jury saomengesteld, die de schonste schilderij moes utzuken om er den irsten prijs vur te geven. Mee geleerde gezichten kuierden ze rond, bekeken de schilderijen van wijt aaf en dicht bij, van rechts en links, mee d'r haand boven d'r oogen, ze loerden 'ns dur 't holleke van d'r haand, delibereerden saomen zwaor en waren het er tenlangeleste over eens dè dieë Edwin Dickenson goei verstaand van schilderen hô, zo'n goei zelfs dè zijn schilderij - "De Fossiel Jagers" hiette-n-'t - 't schoonste was van al wè-t-er hong. Dus kreeg ie den irsten prijs, die-t-'m vijfhonderd dollars, oftewel twaalfhonderdveftig Hollandsche guldens in z'n warschenlijk wel gaopende schilders-portemonnaie goot.

Allemol niks bezunders, zulde zeggen, zôiets komt meer veur! Dès waor, 't zô dan ôk heel goed zen afgeloopen as er mar nie zônne vervelende kraantenmeensch mee 'ne fottegrafietoestel was gekomen, die mee alle geweld van de schilderij 'n foto wô maoken om er 'n plotje van in z'ne kraant te zetten. De schilderij wier van de muur gehold en toen... wel toen zagen ze ineens, dè ze hil den duur van de tentoonstelling op d're kaant in plots van recht hô gehangen... Afijn, dè dee-t-er nie toe, ze hô in ieder geval den irsten prijs. Of de fotograaf de schilderij ôk schuins gefotografeerd hee of dè-t-ie de "jury" getrokken hee, weet ik nie mar vur 't liste was in ieder geval wel reje.

Ik laach nie gemakkelijk mee treurige dingen, mar dè'k m'n eigen bij dees geval ôk goed hè kunnen hawen, daor zô'k m'n vingers nie vur omhoog dörven steken. As verzachtende omstandigheid zô echter kunnen dienen, dè 't biste perd wel 'ns wè vallen lot en ook dè 't in Amerika gebeurd is. Ge zô't on kunnen nemen, dè 't gelogen was, as we zelf in ons klein laand ôk nie ooit 'nen bak belèfd hô'n, die in z'n sort zeker zô goed is. As 'ne Bossche grappenmaoker schilderijen mokt, waorvan de kunstkritiekers van kleine en groote kraanten schrijven, dè 't er duimen dik op lee, dè dieë schilder Russisch bloed dur z'n lijf brobbert, dan tippelen zukke mannen er toch ôk vies in. Doch allee, dè zen aaw koeien en die motte net as goei bonstaoken in den sloot laoten liggen. Ik wô d'r dan ook alleen mar mee zeggen, dè die Amerikaansche jury nog nie sebiet ut een of andere grooten duim gezogen hoeft te zèn.

Onder de schilders zelf hedde ôk aorige mannen, dè weet ik ut ondervinding. Ieder jaor komen er verschaaie ons huis op d'r doeken zetten en dan klazineer ik wel 'ns mee d'r. 'n Bietje verstaand van verven hè'k wel al zeg ik 't zelf, want toen ze 'n half jaor gelejen den dokter z'n huis on de vurkaant hebben opgeverfd hè'k sebiet gezien, dè-t-nie kommielfoo was. En ge mot naa mar is gon kijken hoe 't er uitzie: hil de verf blottert aaf! Nee, dan kan 't dieë kèrel mee z'ne apostel-Petrus-baord en z'ne zwarte hoed as 'n turfschuit, die van de zomer bij ons op de werf gezeten hee d'r iets aanders van. Jammer van de meensch dè-t-ie ôk zô verschrikkelijk vloeken kos! Dè zaat zóó. Hij hô op 'ne vurmiddag 'n paor uurkers zitten verven en 't dak van ons boerderijke mee den popelier hôj er al zô schoon op staon of 't 'n gedrukt prentje was. 's Middags zôj ôn de gevel begienen! Ik schomde m'n eigen daor bekaanst dood veur, want dieë gevel zaag er uit as 'n clownspak van honderd verschillende lepkes. Weffer kleur ie allemaol hô weet ik nie, want er zaten er net zô veul in as in de staolenbuukskes, waor ge bij Jan de Snijer mee Paoschen 'n nuuw pak ut kiezen meugt.

Swels dieë vent tusschen den middag evetjes weg was om te eten hô'k gaaw 'nen eemer cementwaoter gemokt en er hil den gevel mee ingerosen tot er van al de vuiligheid gin griezeltje mir te bespeuren was. Ik docht: zie zoo, naa meugen ze 't zien as 't op 'n schilderijke ergens in de stad vur 'n groot winkelraom komt te staon. Mar toen dieë meensch 's middags terugkwaam! Hij was zô kwaod as 't aachterste end van den duvel. Vergimme wè sakkerde-n-ie: hij was mee ginnen riek mir te voeieren! Hij hee aachermekare z'n spullen ingepakt en is er van deur getrokken: de rest kon ie naa thuis vôrt ôk wel afwerken, foeterde-n-ie!

't Zen aorige mannen, die ververs, dè hè'k aaltij wel gezee!...

 

 

KUBKE KLADDER