Uit
't Klokhuis van Brabant
Haaw
me vaast of ik val om! riep ik toen den brawer me 'n Zondag 'ne
kraant onder m'n neus douwde. Veul fedutie hè'k van z'n lève nie
gehad in de heeren kritiekmaokers op alle meugelijk en onmeugelijk
gebied, vural op 't slibberpadje van de kunst, mar naa is m'n liste
horke vertrouwen dè'k bewaord hô as 'n kosbere relekwie in 'n
lennen zakske ôk nog nor de mallemoer gevlogen! Naa is ineens de
schulp van m'ne klomp gesprongen! Nogal gin baggetel ook - ik bedoel
nie m'ne gebroken klomp mar wè-t-er in Amerika gebeurd is. 't Is
eigenlijk te zot om mee rond te loopen. Luistert as ge 't nog nie
wit! In New York, die groote Amerikaansche stad, waor ze zukke hooge
huizen hebben, dè ge bij onze Lieve Heer op toffel kunt kèken as
ge oeë kop dur 't dakraom stikt, wier 'ns 'n tentoonstelling
gehawen van de Nationale Academie en nog wel 'n tentoonstelling waor
prijzen utgeloofd wieren. Uit groote kritiek-mannen - warrom zô'n
die nie groot gewist zijn, alles is ommers in Amerika groot, ôk de
blunders - was 'n jury saomengesteld, die de schonste schilderij
moes utzuken om er den irsten prijs vur te geven. Mee geleerde
gezichten kuierden ze rond, bekeken de schilderijen van wijt aaf en
dicht bij, van rechts en links, mee d'r haand boven d'r oogen, ze
loerden 'ns dur 't holleke van d'r haand, delibereerden saomen zwaor
en waren het er tenlangeleste over eens dè dieë Edwin Dickenson
goei verstaand van schilderen hô, zo'n goei zelfs dè zijn
schilderij - "De Fossiel Jagers" hiette-n-'t - 't
schoonste was van al wè-t-er hong. Dus kreeg ie den irsten prijs,
die-t-'m vijfhonderd dollars, oftewel twaalfhonderdveftig
Hollandsche guldens in z'n warschenlijk wel gaopende
schilders-portemonnaie goot.
Allemol
niks bezunders, zulde zeggen, zôiets komt meer veur! Dès waor, 't
zô dan ôk heel goed zen afgeloopen as er mar nie zônne vervelende
kraantenmeensch mee 'ne fottegrafietoestel was gekomen, die mee alle
geweld van de schilderij 'n foto wô maoken om er 'n plotje van in
z'ne kraant te zetten. De schilderij wier van de muur gehold en
toen... wel toen zagen ze ineens, dè ze hil den duur van de
tentoonstelling op d're kaant in plots van recht hô gehangen...
Afijn, dè dee-t-er nie toe, ze hô in ieder geval den irsten prijs.
Of de fotograaf de schilderij ôk schuins gefotografeerd hee of
dè-t-ie de "jury" getrokken hee, weet ik nie mar vur 't
liste was in ieder geval wel reje.
Ik
laach nie gemakkelijk mee treurige dingen, mar dè'k m'n eigen bij
dees geval ôk goed hè kunnen hawen, daor zô'k m'n vingers nie vur
omhoog dörven steken. As verzachtende omstandigheid zô echter
kunnen dienen, dè 't biste perd wel 'ns wè vallen lot en ook dè
't in Amerika gebeurd is. Ge zô't on kunnen nemen, dè 't gelogen
was, as we zelf in ons klein laand ôk nie ooit 'nen bak belèfd
hô'n, die in z'n sort zeker zô goed is. As 'ne Bossche
grappenmaoker schilderijen mokt, waorvan de kunstkritiekers van
kleine en groote kraanten schrijven, dè 't er duimen dik op lee,
dè dieë schilder Russisch bloed dur z'n lijf brobbert, dan
tippelen zukke mannen er toch ôk vies in. Doch allee, dè zen aaw
koeien en die motte net as goei bonstaoken in den sloot laoten
liggen. Ik wô d'r dan ook alleen mar mee zeggen, dè die
Amerikaansche jury nog nie sebiet ut een of andere grooten duim
gezogen hoeft te zèn.
Onder
de schilders zelf hedde ôk aorige mannen, dè weet ik ut
ondervinding. Ieder jaor komen er verschaaie ons huis op d'r doeken
zetten en dan klazineer ik wel 'ns mee d'r. 'n Bietje verstaand van
verven hè'k wel al zeg ik 't zelf, want toen ze 'n half jaor
gelejen den dokter z'n huis on de vurkaant hebben opgeverfd hè'k
sebiet gezien, dè-t-nie kommielfoo was. En ge mot naa mar is gon
kijken hoe 't er uitzie: hil de verf blottert aaf! Nee, dan kan 't
dieë kèrel mee z'ne apostel-Petrus-baord en z'ne zwarte hoed as 'n
turfschuit, die van de zomer bij ons op de werf gezeten hee d'r iets
aanders van. Jammer van de meensch dè-t-ie ôk zô verschrikkelijk
vloeken kos! Dè zaat zóó. Hij hô op 'ne vurmiddag 'n paor
uurkers zitten verven en 't dak van ons boerderijke mee den popelier
hôj er al zô schoon op staon of 't 'n gedrukt prentje was. 's
Middags zôj ôn de gevel begienen! Ik schomde m'n eigen daor
bekaanst dood veur, want dieë gevel zaag er uit as 'n clownspak van
honderd verschillende lepkes. Weffer kleur ie allemaol hô weet ik
nie, want er zaten er net zô veul in as in de staolenbuukskes, waor
ge bij Jan de Snijer mee Paoschen 'n nuuw pak ut kiezen meugt.
Swels
dieë vent tusschen den middag evetjes weg was om te eten hô'k gaaw
'nen eemer cementwaoter gemokt en er hil den gevel mee ingerosen tot
er van al de vuiligheid gin griezeltje mir te bespeuren was. Ik
docht: zie zoo, naa meugen ze 't zien as 't op 'n schilderijke
ergens in de stad vur 'n groot winkelraom komt te staon. Mar toen
dieë meensch 's middags terugkwaam! Hij was zô kwaod as 't
aachterste end van den duvel. Vergimme wè sakkerde-n-ie: hij was
mee ginnen riek mir te voeieren! Hij hee aachermekare z'n spullen
ingepakt en is er van deur getrokken: de rest kon ie naa thuis vôrt
ôk wel afwerken, foeterde-n-ie!
't
Zen aorige mannen, die ververs, dè hè'k aaltij wel gezee!...
KUBKE
KLADDER