SNELMENU

PRINT PAGINA
INHOUD VAN BEEK
REGISTER TTP VAN BEEK
HOME
BRABANTS
 

Tilburgse Taalplastiek 188 (slot)

onder redactie van Ben van de Pol


Nummer 188

Het Nieuwsblad van het Zuiden - donderdag 22 augustus 1974

 

Alles heeft een einde behalve worst...

 

Hoewel niet steeds onder te brengen in het begrip "Taalplastiek" hebben we ons hier van tijd tot tijd nog al eens de vrijheid veroorloofd typisch gewestelijke woorden of aardig klinkende zinnen in het Tilburgse dialect vast te leggen. We deden dit omdat het dialect steeds verder in de hoek gedrongen wordt, wat wij als een vorm van taalverarming zien. Daarnaast zat de bedoeling voor iets te doen aan een hardnekkig minderwaardigheidsgevoel met betrekking tot dialect in het algemeen en het Tilburgse in het bijzonder.

 

Beneden prijs

Je ontmoet niet veel Tilburgers, die de moed opbrengen hun dialect mooi te noemen. Daarentegen zijn wij er nog al eens als de kippen bij een eventuele aanval reeds bij voorbaat de pas af te snijden door zelf dat Tilburgse als lelijk te kwalificeren. Velen hebben dat trouwens ook zo gedaan als het hun eigen stad betrof. We zien dat gewoon als een gebrek aan lef en als een bescheidenheid, waardoor we ons zelf beneden de prijs "verkopen".

Dit geldt ook voor ons dialect. "Mooi" en "lelijk" zijn zeer subjectieve begrippen, waarover eindeloos te discussiëren valt. We vermogen niet in te zien waarom het Tilburgs "lelijk" zou zijn. Is het platte Amsterdams of Rotterdams dan misschien zoveel mooier? We hebben wel eens een niet-Brabander ontmoet, die - als onbevooroordeelde - het Tilburgs - vooral met zijn langgerekte aai-klanken - zangerig en mooi vond. Had die nu per se ongelijk?

 

Je moers taal

Het spreken van "zijn moers taal" is op zich geen schande of gebrek aan beschaving zoals wel eens wordt gedacht. Als ge maar weet waar en wanneer ge het doet. Wél achten wij het noodzakelijk, naast zijn dialect, het Algemeen Beschaafd Nederlands of wat daar voor doorgaat, te beheersen. Zo bezien is het bezitten van een dialect een benijdenswaardige rijkdom. Het is als het ware of ge twee talen spreken kunt. En daarop kan niet iedereen zich beroemen. Indien dit alles erg chauvinistisch klinkt dan is dat ook de bedoeling. We kunnen best wat chauvinisme gebruiken want we zijn nog ver verwijderd van de dosering, waarin "chauvinisme" eigenlijk pas werkelijk chauvinisme wordt.

 

Verkrachting

In dit kader kan misschien ook eens gewezen worden op een in de sprekende publiciteitsmedia steeds voortwoekerende taalverkrachting. We bedoelen hier het leggen van verkeerde klemtonen op samengestelde woorden. Zo krijgt ge dan gruwelijkheden te horen als: "Ik ben mijn vriend tegenGEKOMEN" met de nadruk op "gekomen". De voorbeelden daarvan zijn legio. Men gaat zelfs soms zo ver, dat ook in een zin, waar dit misplaatst is, de klemtoon gelegd wordt op het laatste woord van de zin zoals dat de Fransman pleegt te doen. Zuidelijke Nederlanders (Brabanders en Vlamingen) spreken van nature beter. En daarom is het zo jammer, dat de "Hollandse" euvels ook reeds door onze Vlaamse buren worden overgenomen in de waan, dat ze daarmee het neusje van de zalm-taal importeren.

 

Het einde

Maar om nu terug te keren tot onze "Taalplastiek..." Deze is met dit artikel ten einde. Het eerste nummer daarvan verscheen op deze plaats 18 april 1964. De rubriek heeft derhalve méér dan tien jaar gelopen. Hoe bestaat het! We schrikken er zelf van!

Opgezet als aardigheid voor de lezer kreeg ze toch nog een ander effect. Alle afleveringen werden regelmatig toegezonden aan prof. dr. A.A. Weijnen, hoofd van de Nijmeegse Centrale voor Dialect- en Naamkunde van de Katholieke Universiteit te Nijmegen. Zo heeft de rubriek, als verzamelvat van ruw materiaal voor wetenschap, hopelijk ook enigszins een culturele taak vervuld.

Vele lezers hebben ons, in de loop der jaren, daarin bijgestaan. Als zij niet alle ingezonden materiaal behandeld gezien hebben, komt dit omdat het doublures betrof, die al eerder hier aan de orde waren geweest, of omdat het materiaal niet geschikt was, hetzij het niet in de rubriek paste of omdat wij niet wilden afdalen onder een norm, die we ons gesteld hadden.

 

Dat ge bedankt zijt...

Al deze medewerkers bedanken wij hartelijk. We betreuren het daarbij, dat sommigen van hen deze woorden niet meer zullen lezen omdat ze niet meer tot de levenden behoren.

En nu is het met de "Taalplastiek" afgelopen. "Alles heeft een einde! Behalve worst, die heeft er twee!" Nog even een dóórdenkertje! Saluut!

 

TILBURGER

 

 


SLOT VAN TILBURGSE TAALPLASTIEK DOOR PIERRE VAN BEEK