De vroegere bewoners van de Berkelse "Boerderij Denissen"

Het Nieuwsblad van het Zuiden - donderdag 28 april 1977

 

"Boerderij Denissen" te Berkel-Enschot is voor de lezers van deze krant een bekend begrip. Zij verschijnt geregeld in de publiciteit omdat in deze gerestaureerde hoeve het sociaal-cultureel centrum, dat grote activiteit ontwikkelt, gevestigd is. Wie van die hoeve nu eens wat méér op historisch gebied wil weten, kan daarvoor terecht in het jongste nummer van "De Kleine Meijerij", het periodiek van de gelijknamige Heemkundekring en het Streekarchivariaat in het kwartier Oisterwijk. Het is archivaris P.J.M. Wuisman, die de eigenaren vanaf het midden van de vorige eeuw op een rijtje weet te zetten. Daarbij vernemen we ook, dat de boerderij boven de deur een ingemetselde steen bezit met de volgende, op het eerste gezicht wat raadselachtige inscriptie: "DE KINDen IB 1857". Dat klopt helemaal niet met "Denissen". De verklaring daarvoor ligt in het feit, dat het slaat op de kinderen van een Johannes Bertens, drie ongehuwden, die in 1857 de hoeve lieten bouwen. Ten slotte kwam de boerderij in bezit van het geslacht Denissen. Ene Jan regeerde bijna 32 jaar op de boerderij. Vandaar de huidige benaming.

Tijdens de oorlog verloor deze Denissen twee van zijn kinderen. De jongste werd 11 mei 1940 als sergeant bij Alblasserdam gewond en stierf reeds op de tweede oorlogsdag te Gorinchem. Jaren nadien, 30 november 1944, trapte een andere zoon, die kapelaan was te Goirle, bij hulpverlening aan een slachtoffer van een mijn, zelf op een nog niet opgeruimde Duitse landmijn. Kort daarna overleed hij aan de verwondingen. In 1947 droeg Jan Denissen zijn boerderij over aan zijn zoon Cornelis Gerardus. Met zijn vrouw, de uit Goirle afkomstige Cornelia Maria de Brouwer, en met zijn kinderen bewoonde hij de hoeve een twintigtal jaren totdat hij ze in 1969 aan de gemeente verkocht.

 

Meer licht

Wie in archieven duikt, kan daar vaak heel wat ontdekken. Dit blijkt uit hetgeen Mechelien Spierings weet te vertellen over "De Perweyshoeven" in Udenhout. Het Rijksarchief te Den Bosch is in bezit geraakt van kopieën van documenten uit het te Brussel bewaarde familiearchief De Merode-Westerloo. Dit zijn rentmeestersrekeningen van vóór 1600, die voor wat die Perweyshoeven betreft "aan de stoutste verwachtingen voldoen". Ze omvatten niet alleen de namen van pachters maar geven ook inlichtingen over de pachtcondities en over wat er in de loop der eeuwen aan die hoeven werd gebouwd en verbouwd. Men is zodoende ineens een heel stuk opgeschoten met de voorgeschiedenis van de hoeven. Een voorproefje daarvan geeft het artikel en er staat nog meer op stapel.

W. de Bakker staat stil bij het "Archeologische Oisterwijk", dat echter heel schamel blijkt te zijn. Van wat er gevonden werd, verloren ging en overbleef, wordt hier verhaald. De auteur concludeert, dat men niet de indruk krijgt, dat Oisterwijk in de prehistorie intensief bewoond was. Of het zou moeten zijn, dat er ooit méér zaken naar boven zijn gekomen dan er tot geïnteresseerden is doorgedrongen. Hij schijnt er nu op te speculeren, dat er nog eens iets opduikt. Hoop doet leven! Het artikel van dr. P.J.R. Modderman over opgravingen aan de Beukendreef sluit eigenlijk goed bij het voorgaande aan. Dat geldt ook voor het summier "Archeologisch overzicht" van G. Beex.

 

Gestolen ambtsketen

Burgemeesters dragen bij openbaar optreden een ambtsketen. Ook zulke attributen voor het decorum kunnen sinds de invoering in 1851 geschiedenis hebben. Dat is, zoals P.J.M. Wuisman meldt, het geval met de ambtsketen van de Essche burgervader. Die (de keten!) werd in de nacht van 16 op 17 november 1976 bij een inbraak in het raadhuis gestolen. Zelfs dat zijn dingen die gebeuren in een rustig dorp.

 

De historische "Torentjeshoef" te Berkel (niet die op de Koningshoeven bij Tilburg!) heeft voor nieuwbouw het veld moeten ruimen in november 1970. In de gevel van de boerderij van het leengoed De Oude Schouw bevond zich een gevelsteen. Een merkwaardigheid daarvan was, dat deze het jaartal 1054 vermeldde maar een nauwkeurig onderzoek heeft uitgewezen, dat er oorspronkelijk 1654 had gestaan. Iemand schijnt de boerderij stiekem wat ouder gemaakt te hebben maar dan wel op een ondeskundige en doorzichtige manier! Th. Brekelmans geeft een beschrijving van het op de steen voorkomend wapen van het geslacht Van Zoemeren. Deze gevelsteen kunt ge thans terugvinden in het bejaardencentrum "Torentjeshoef" op 100 meter zuidoostelijk van de oorspronkelijke ligging van de boerderij van diezelfde naam.

 

Traditiegetrouw is ook dit nummer van "De Kleine Meijerij" weer voorzien van foto's en tekeningen.

 

PIERRE VAN BEEK