Wie kent die oude Tilburgse liedjes?

Het Nieuwsblad van het Zuiden - donderdag 9 februari 1978

 

"Sinds 1958 wordt De Oude Warande bedreigd door een van Tilburgs beste troefkaarten, de zich uitbreidende Katholieke Hogeschool. Actie en strijd verhinderden tot op heden belangrijke aantastingen van het boscomplex." Dit valt te lezen in een artikel van F. Plevoets, dat de helft in beslag neemt van de jongste aflevering van "Actum Tilliburgis", het tijdschrift van de Heemkundekring "Tilborch". Ja, om die Oude Warande is in bepaalde kringen al heel wat te doen geweest vanwege de zg. "salami-politiek", die op dit fraaie natuurgebied scheen te worden toegepast. Iedere keer een stukje méér afsnijden van de worst totdat ten slotte het resterende endje ook niet meer de moeite van het bewaren waard is... De auteur zet de feiten over de wederwaardigheden van de Warande en de strijd tegen de teloorgang daarvan in een lange rij. Daarbij grijpt hij ver terug in het verleden zodat we allereerst te maken krijgen met een historisch overzicht van de totstandkoming van de Oude Warande. Daaruit valt dan o.a. te leren, dat de Heren van Tilburg Willem van Hessen Kassel en Gijsbertus van Steenbergen, Graaf van Hogendorp van Hofwegen, wel voor een koopje aan de gronden van de Warande gekomen zijn. Maar dat is verleden tijd. Uitvoerig houdt de schrijver zich bezig met de actie tegen de uitbreiding van de Hogeschool in het gebied van de Warande, een actie die stoelt op het streven tot behoud van "groen" in en bij de stad in het algemeen en het behoud van zo'n historisch natuurgebied als de Oude Warande in het bijzonder. Het artikel besluit met: "Laten we hopen, dat men in de Raad van State de historische, biologische en recreatieve waarde van dit bos belangrijker vindt dan een hogeschool in een bosrijke omgeving."

 

"Duvelhok"

Zoals bekend is het zogenaamde "Duvelhok" in de St. Jozefstraat enige tijd geleden op de Monumentenlijst geplaatst. Martin de Bruijn doet mededeling van de resultaten van een onderzoek naar de oorsprong van dit fabrieksgebouw. De fabriek, waartoe dit pand behoorde, ging het echter niet voor de wind hoewel ze ook een periode van bloei heeft gekend. In het korte historische relaas, verhelderd met een situatietekening van 1866, duiken verschillende bekende Tilburgse namen op. Vooral de oudere stadgenoten zullen met belangstelling van dit stukje kennis nemen. De auteur blijkt er niet gerust op, dat het "Duvelhok" - ondanks de plaatsing op de Monumentenlijst - gespaard zal worden.

In een ander artikeltje laat De Bruijn, onder de titel "Waarvoor dient de gemeentelijke Monumentencommissie?", namens de Heemkundekring een kritisch geluid horen over de geplande fietsroute, die dwars door een van de twee karakteristieke, 19de-eeuwse arbeiderswoningen in de Hasseltstraat, tegenover de Van Bylandtstraat, gaat.

 

Meer armslag

Lag in "Actum Tilliburgis" in het verleden bijna steeds het zwaartepunt op de historie, dit nummer vertoont de eerste tekenen van een bredere armslag. H. van Venetië introduceert de toponymie, die zich op de eerste plaats gaat bezighouden met het inventariseren van toponiemen (plaatsnamen) om daaruit ten slotte te komen tot taalkundige of historische verklaring van de herkomst van Tilburgse plaatsnamen. Men zal dit niet alleen doen aan de hand van archiefstukken maar daartoe ook "den boer" optrekken. Werk genoeg aan de winkel voor overigens nog te weinig handen!

Een tweede nieuwe ent aan de Tilburgse heemkundestam blijkt de archeologie te zijn. H. van Venetië rapporteert in een met tekeningen verlucht artikel over de opgravingen op het fabrieksterrein van Van Dooren en Dams op Korvel. Aan de gestelde verwachting werd niet voldaan. Dus geen schokkende ontdekkingen maar toch wel enige aardige vondsten in de vorm van scherven en stenen pijpekoppen, waaronder eentje die tussen 1680 en 1700 gedateerd wordt.

 

Liedjes

En mogen we nog een nieuwe ent zien in Martin de Bruijns oproep voor de aanvulling van specifiek Tilburgse liedjes? Nu gebeurt dat ten behoeve van de volksmuziekgroep "Fluitekruid". Er worden enkele regels van de gevraagde liedjes gegeven. Het gaat om de volgende: "Jaanske en Fraanske van genen kaant", "Hoe remde dè tesaom", "Hedde gij achter de trap gelege". Verder wordt er gezocht naar de melodieën van de volgende liedjes: "De Hasseltse litanie", "Zes weversvrouwen uit Goirle", "Die linnenwevers hebben 'n zo sobere kost", "Tilburgs Weverskerstlied", "De Wilhelminaboom", "Waterleidinglied", "Ik ben een arme weverszoon", "Het lied van blende Hannes", "We wonen op west" en "O wat zijn m'n kersen schoon". Voor wat dit laatste betreft menen wij te maken te hebben met een "ventroep" van een man, die langs de straat kersen uitventte. Voor de originele tekst van "Jaanske en Fraanske" kunnen de zoekers, als het moet, wel bij ons (v.B.) terecht.

 

En dat was dan "Actum Tilliburgis" vol afwisseling!

 

PIERRE VAN BEEK