CuBra

INHOUD VOLKSLIED
HOME

BRABANTS

AUTEURS

 

Brabants Volkslied

Brabants volkslied klinkklare onzin

Door Frank Lambregts

2 artikelen uit BN/De Stem

 

De Peel en de Kempen En de Meierij Maar het mooiste aan Brabant Ben jij, dat ben jij? Dat zegt weer genoeg natuurlijk. Waar zijn de Baronie en het Markiezaat gebleven? Houdt Brabant er ook voor Guus Meeuwis ter hoogte van Tilburg mee op?


Welnu, dat maakt ons hier in West-Brabant allemaal niet zo veel uit. We maken ons niet zo gauw druk.

Alleen is het liefdesliedje ‘Brabant’ van Guus Meeuwis, wat onze Commissaris der Koningin betreft, een van de drie liedjes waaraan je moet denken in verband met het Brabants volkslied .

 

De andere twee kandidaten zijn het aloude lied ‘Hertog Jan’ en het vrolijke Bredase lied dat bekend staat om de regel: ‘Het leven is goed in het Brabantse land ?’.

 

Zodra het over een Brabants volkslied gaat heeft West-Brabant er natuurlijk wel mee te maken. Tenslotte betalen de West-Brabanders ook mee aan de salarissen van provinciebestuurders en ambtenaren die zich daar in het verre ’s Hertogenbosch kennelijk al jaren druk lopen te maken over de kwestie of er wel of niet zo’n volkslied moet komen en zo ja welke hymne dat dan zou moeten zijn.

 

Zoals statenlid Aloysia Jetten van de Brabantse Partij (sic!). Ze schreef op 5 september een brief op poten richting Gedeputeerde Staten waarin ze keihard de vraag op tafel legde of GS eigenlijk wel serieus van plan zijn om tot een eigen Brabants volkslied te komen. Er blijkt zich al sinds 2003 een commissie bezig te houden met deze uiterst boeiende problematiek.

 

Vooralsnog is het idee om de Brabantse bevolking op 7 maart 2007, als er toch gestemd moet worden, te vragen of er al dan niet een Brabants volkslied moet komen?

Hanja Maij-Weggen, de Commissaris van de Koningin, is volksliedvoorstander, maar dat is niet zo gek. Ze heeft iets goed te maken, nadat ze een keer in een quiz had geantwoord dat de Brabançonne het Brabants volkslied was.

En een CdK zonder eigen volkslied voelt zich ook een beetje onthand, natuurlijk. Zulke mensen willen af en toe in de plooi staan.

 

Maar het volk zelf zal ongetwijfeld van mening zijn dat een Brabants volkslied geen enkele meerwaarde aan zijn bestaan op aarde zal geven. Of dat nu op het zand is of in de klei. Voor een volkslied heb je allereerst een volk nodig. En het Brabantse volk bestaat niet. Dat is een gegeven.

Je hoeft er niet eens verstand van te hebben om vast te stellen dat Hooge en Lage Zwaluwe niks heeft met Oost- West- of Middelbeers. Tussen Breda en Tilburg loopt een dikke streep door Brabant en de bevolkingsgroepen aan weerszijden van die lijn, zullen zich nooit herkennen in elkaars volkslied . Of het moet een lied vol vaagheden zijn, zoals ‘Het leven is goed?’.

 

Ten tweede de vraag: wie gaat dat lied zingen? Per definitie is een volkslied er voor om gezongen te worden. Maar waar haal je in Brabant een groep mensen vandaan met een onderlinge band, of desnoods een gezamenlijke vijand, die door het zingen van zo'n lied een zekere gezamenlijke kracht verwerven? Niet bij het voetbal in ieder geval.

Verder is het zingen van volksliederen een nogal vlot uitstervend verschijnsel. Een volkslied moet natuurlijk wel zin hebben, anders is het onzin.

 

Tenslotte is het wel even 2006. De eenentwintigste eeuw! Het krampachtig zoeken naar volksliederen in de hoop dat mensen er een eenheid door ontwikkelen, is een typische negentiende-eeuwse misvatting. Toen dacht men nog dat als je eenmaal een volkslied had, je er ook een volk mee kon kweken. Tegenwoordig weten we toch dat het eerder andersom werkt?

 

O Brabant, Gij zijt mijn Vaderland (en vele andere)

Door Frank Lambregts

 

Hoezo geen volkslied ? Noord-Brabant heeft er minstens vijftien. Misschien zijn ze niet allemaal even ‘officieel’, maar waarom zou een volkslied officieel moeten zijn?

 

Sommige liederen die we opgestuurd kregen door onze lezers of elders gevonden hebben, worden al sinds mensenheugenis beschouwd als Brabants Volkslied . Dus mocht het bij het provinciebestuur ooit komen tot een breed gedragen volksliedwens, dan kan uit de volgende liederen inspiratie worden geput.

 

Ze beschrijven het Brabantse land en de aard van zijn volk op uiteenlopende wijzen, maar altijd vol liefde en respect. Soms zelfs met een zodanige dosis nationalisme dat het enigszins beklemmend overkomt. De meeste liederen zijn kennelijk van ver voor de industriële revolutie. Ze geven een poëtische beschrijving van het Brabantse landschap, zonder varkensstallen, industrieterreinen, woonwijken en golfterreinen.

Zoals het volgende lied:

 

1

Waar de luchten wijder worden,

’t Waterland in bos vergaat

En de schone paarse heide

Eenzaam stil te bloeien staat

Waar de dennen vrolijk jub’len

’t zonlicht fel door d’akkers slaat

 

En het is nog niet eens zo gek lang geleden dat Brabant getypeerd kon worden door het beeld van herders met schapen:

 

2

Brabant, Ik zing van je groene gouwen,

Goudgeel kleurt zich de hei met de brem

Heerlijk bloeien uw landouwen

Rijen zich langs bos en ven

’d Herder stouwt z’n blatende schaapkens

Langs de dreven ongerept

Vlug naar kooi als ’t klokje

In de avondstilte klept

 

En dat Brabant geen bergen of dalen heeft, wil natuurlijk niet zeggen dat het geen prachtig landschap heeft.

 

3

Gij kunt als menig land niet bogen

Op meer of berg of dal

Maar toch Noord Brabant zijn uw gouwen

Op aard ons ’t liefst van al

Laat ons uw steden en uw dorpen

Verscholen tussen ’t groen

Uw beekjes, veld en bos en heide

Niets kan ons meer voldoen.

 

En voor de liefhebber nog maar eentje:

 

4

O Brabant, u heb ik lief

Gij zijt mijn Vaderland

Uw heide is zo kleurenrijk

Uw masten zo geurenrijk

De vreugde door uw beekjes stroomt

De vrede bij uw vennen woont

O Brabant heb ik lief,

Gij zijt mijn Vaderland

 

Niet alleen het Brabantse landschap is de moeite waard. Het Brabantse volk staat ook heel best bekend.

 

5

Ik houd van m’n Brabant, m’n Brabant

’t is er goed volk, goed volk

dat er nijvert zo blij en zo vrij

met z’n leutige lach

van het zuiverste slag

’t is er goed volk, goed volk

 

In veel liederen met Brabantse volksliedpretenties worden enkel de Peel en de Kempen en de Meijerij genoemd. Alsof de West-Brabanders er niet bijhoren. Maar we hebben een lied gevonden, waaruit blijkt dat de tekstdichter niemand wilde overslaan.

 

6

Baronie en Meyerij, Maaskant,

Peel en Kempenland

Land van Heusden, Cuyk en Bergen

Heel ons heerlijk Vaderland

Brabant, Brabant blijf uw kinderen

’t Altijd dierbaar Vaderland

 

Hoewel het natuurlijk onzin is, zullen echte Brabanders nooit ontkennen dat hun provincie het mooist op aarde is. Af en toe krijgt die overdreven liefde zelfs nationalistische trekjes. Dan is de Brabantse humor en de relativering ver te zoeken, dan worden het politieke strijdliederen. Twee voorbeelden:

 

7

Hier uw zonen wilden Brabant

Dwingen met hun sterke hand

Maar wij gaan onz’ eigen wegen

Trouw aan God en Vaderland

Hier uw zonen Brabant zie

Eedle kerels:’We-re di

Hier uw zonen Brabant zie

Hoor de wekroep: We-re di

 

8

De meiskes van Brabant

die dansen niet meer

Nochtans zijn zij edel geboren

Ai meiskes herneem uwen adel weer

En dans er den prachtigen dans van weleer

En zing dat gans het Dietsland het hore

 

En? was de hertog er nog maar.

 

9

Jan Primus volk, en dat is Diets

Bezit nog zijnen aard

Al voor ’t goed, voor ’t kwade niets

Dit oude woord is zuiver Diets

En zuiver zij ’t bewaard

Nu zingt en ’t klinke sterk en steil

Were di! Brabant den hertog, heil

 

Of Maria?

 

10

Gebroers en gezusters,

wij allen Uw kind Maria,

Moeder der Christenheid

Het Brabantse land heeft u altijd bemind

En zal u beminnen te allen tijd

De Moeder zijt Gij, de Hertogin

Van heel onze landstreek, gouw aan gouw

Aan ieder einde, aan ieder begin

Onze Lieve Vrouw.

 

Auteurs: 1: Aug. de laat 2 Rob Gevers 3 G. Schellekens 4 M. Kessels 5 Adr. P. Hamers 6 C.J. Wintermans 7 ‘Were Di’ 8 Luc van Hoek 9 Luc van Hoek 10 ‘Het Lied van de Brabantse Eer’ Tekst en muziek van alle genoemde liederen zijn te vinden op www.cubra.nl