INHOUD WILHELMUS
HOME
INHOUD VAN DOORN
AUTEURS
TEKSTEN
KUNST
FOTOGRAFIE
BRABANTS
AUDIO
SPECIAAL

Print Pagina

Het Wilhelmus

Analyse van de inhoud, de structuur en de boodschap

Dr. Theo H. van Doorn

De tekst: strofe V tot en met IX

V
Edel en Hooch gheboren
Van keyserlicken Stam:
Een Vorst des Rijcks vercoren
*
Als een vroom Christen Man /
Voor Godes Woort ghepreesen,
Heb ick vrij onuersaecht, /*
Als een Helt sonder vreesen
Mijn Edel bloet ghewaecht.

 

* -Van keyserlicken Stam
Zinspeling op het keizerschap van een voorvader van Oranje: Adolf van Nassau, keizer van 1292 tot 1298.
-Een vorst des Rijcks vercoren
Oranje was geen rijksvorst, alleen rijksgraaf.

* vrij onuersaecht=zeer moedig


Strofe 6 en 7
De twee gebedsstrofen.

VI
Mijn Schilt ende betrouwen
Sijt ghy / O Godt mijn Heer /
Op u soo wil ick bouwen
Verlaet my nemmermeer:
Dat ick doch vroom mach blijven
U dienaer taller stondt /
Die Tyranny verdrijuen /
Die my mijn hert doorwondt.

VII
Van al die my beswaren /*
End mijn Veruolghers zijn /
Mijn Godt wilt doch bewaren
Den trouwen dienaer dijn: *
Dat sy my niet verrasschen *
In haren boosen moet /
Haer handen niet en wasschen *
In mijn onschuldich bloet.

* beswaren = kwellen

* dijn = jouw in de zestiende en zeventiende eeuw sprak men God aan met je en jij.

* verrasschen = overrompelen

* Haer = hun meervoud

De bijbelse vergelijking strofe 8 en 9:

VIII
Als Dauid moeste vluchten
Voor Saul den Tyran:
Soo heb ick moeten suchten
Met menich Edelman:
Maer Godt heeft hem verheuen /
Verlost wt alder noot /
Een Coninckrijck ghegheuen
In Israel seer groot.

IX
Nae tsuer sal ick intfanghen
Van Godt mijn Heer dat soet /
Daer na so doet verlanghen
Mijn Vorstelick ghemoet /
Dat is dat ick mach sterven
Met eeren in dat Velt /
Een eewich Rijck verwerven
Als een ghetrouwe Helt.

Strofe 8 en 9
de twee strofen van de bijbelse vergelijking: Oranje wordt met David vergeleken, Alva, met Saul den Tyran. Deze bijbelse vergelijking is belangrijk voor de boodschap, het grondmotief van het Wilhelmus. Dat was in de 16e en 17e nog belangrijker, omdat de calvinisten in die eeuwen de Nederlanden beschouwden als het Israël van het Nieuwe Testament.
In de calvinistische ideeënwereld over het recht van verzet tegen de wettige vorst is dit verzet alleen mogelijk als Oranje, zoals David, een door God aangewezen gezagsdrager is, die strijdt tegen gezagsmisbruik.