INHOUD WILHELMUS
HOME
INHOUD VAN DOORN
AUTEURS
TEKSTEN
KUNST
FOTOGRAFIE
BRABANTS
AUDIO
SPECIAAL

Print Pagina

Het Wilhelmus

Analyse van de inhoud, de structuur en de boodschap

Dr. Theo H. van Doorn

Toegift 1 - De datering van het Wilhelmus

Het Wilhelmus moet geschreven zijn na 6 oktober 1568, immers de tocht langs de Maas wordt in strofe 11 en 12 vermeld; de andere gebeurtenis die genoemd wordt in strofe 4 is de slag bij Heiligerlee die geleverd werd op 25 mei 1568. Er worden verder geen gebeurtenissen na 1568 vermeld. Dat is heel begrijpelijk, want in de jaren 1569, 1570 en 1571 viel nauwelijks iets voor.
De verovering van Den Briel op 1 april 1572 met alles wat daarop volgde, is van zo’n wezenlijk belang, dat het niet vermelden in het Wilhelmus van deze slag noodzakelijk veronderstelt, dat hij niet bekend was, m.a.w. het gedicht moet geschreven zijn vóór die datum. Dus het Wilhelmus is geschreven na 6 oktober 1568 en vóór 1 april 1572.
De slag bij Heiligerlee en de tocht langs de Maas waren geen succes. De huiselijke omstandigheden van de prins waren slecht. Zijn toenmalige vrouw Anna van Saksen leidde een losbandig, verkwistend leven en pleegde tenslotte echtbreuk. De plannen van Oranje voor 1570 mislukten al voor de uitvoering, om dezelfde redenen die ik zo juist noemde, de tactiek van Alva en geen steun vanuit de Nederlanden.
Na de tweede helft van 1570 wordt de opstand langzaam en in het geheim voorbereid: Lijdt u mijn Ondersaten (strofe 3 r. 17)
Heb geduld. Het was van groot belang de gemoederen te bewerken en op een leider te wijzen door God aangewezen. In deze situatie hoort het Wilhelmus thuis. De Nederlanden niet oproepen tot onmiddellijke opstand, maar tot geduld bij het wachten op de dingen die komen zullen, en vooral dat de Nederlanden Oranje niet als een opstandige edelman zien, maar als de door God aangewezen leider van de wettige opstand.
In de literatuur wordt als de meest waarschijnlijke datering van het Wilhelmus aangenomen: voorjaar 1571. En we mogen gerust aannemen dat de P.T.T. zich in het jaartal vergiste, toen ze een postzegel van 20 cent uitgaf in 1968 met als tekst: Wilhelmus van Nassouwe 1568/1968.