PASTOOR DE BROUWER EN ‘T KWAOD

Van ons dörpke van toen, ergens tussen Wintelré en Oirschot, is nie veul meer over. Den bakker of de kruidenier hoefde er nie meer te zuuken. Ze zèn allang dòòd en er is niemand mir vur in de plaots gekomen. Die paor die er over zén, die zijn al hil oud. Mar de sfeer van vruuger hangt er nog.
En er is er zelfs ene zó oud, dettie "Pastoor de Brouwer" nog hee gekend."Den ouwen Bertus" wies er nog van! Nou, die kon wel ‘ns op ‘ne zomeraovend bùite vur zun deur zitten. Zijne stoel mee de poten omhòòg. Schuins tegen zen hùis. En als wij dan op ’t tùin muurke daorneven gingen zitten. Dan kos ie zòmar beginnen. Hij wies veul over diejen pastoor te vertellen. Want prèken dèttie, ha gekund! Zó donderpreken! det ie ‘r het weer ervan kon laoten omslaon! En waarbij ie zelfs de maartse buien van schrik naar april vluchtten. Het was ‘nen goeie en kei-eerlijke meens. Hij was eigelijk net zo gòed, als dè den duvel slèècht is. Mar als ge wèt uithaolde dan gaaf ie oe wèl op oe mieter. Zòdoende, zaag iedereen tegen ‘m op.
Diejen pastoor was enen grôote breeje meens. Gewoon ‘n gevaorte, unne reus eigenlijk. Z'n gestalte allèèn al boezemde bij oe ontzag in. Gewoon te gróót, waordeur zijnen toog altij wet te kort hing, tot bove zun voete... Ôk had ie nie zoals de aandere pastoors ‘n krösbild in zijne zak, mar ’n los corpus, dettie van ‘t krös had gepeuterd. Zijnen Schepper had, daor allang genoeg aongehangen vond ie. Diejen losse Kruislievenheer had ie aaltij en overal bij zich. ’t was ‘n wonder apart, det dè ding nie kapotging!
Van hum gaoget volgende verhaol. En ge zult het nie geleuven! Mar het is waor gebeurd. Hij kon veul dingen. Bèvurbild dettie van oe af kon lòòpe, en as ge dan stil genoeg stond, dan werd ie, als mar klèiner, tot ie in het niks oploste. D’n volgenden dag was ie er dan gewoon wir!
Ze zeggen zelfs van ‘m dettie op ‘ne keer den duvel heej misleid. Diejen duvel verleidde nogal wè meensen in zèn parochie. En die van Wintelrè die wèten dé naa nog te vertellen. Zo’ne slèèchte tèèd de gewist moet zèèn. Mar wetter daor en toen gebeurde? Dè zak oe vertellen! …
D’n duvel had op ‘ne keer stiekem sporen in het bos achtergelaoten, zo plat als scharren, die sprekend geleken op nèt gelòòpe, voetstappen. Bekaant niemand kos die zien. Op weg naor de kapel die midden in de Witte Bèèrge lee, ha de pastoor ze toch ontdekt.Hij dee alsof ie ze nie zaag, en liep deur. Nou wies ie ‘t! D’n duvel zaat dus vlak in de buurt! Daorrum, was er dus veul ziekte onder de meensen en het vee gewist. En daorrum, dejen de meensen zò lillek tegen mekaar en werd ‘r van alles geruzied en uitgevreten! Daorum docht iedereen vort allen mar aon z’n eige..!
En hij mar preken zô det iederèèn ‘m knèèp. Hij zou diejen duvel wel ‘n’s gaon vatte! En hij ging op zuuk! Hij ha enen goeien engelbewaarder die dus ongeziens mee hum mee ging. Die liet ‘m nòòt in de steek. En de pastoor was, dè zulde wel begrepen hebben, vur d’n duvel, nie bang… Hij gongk naor de bossen. Naor den auwe" Alver"mee het"kwaai oog" die daor in z’n hutje De meensen moesten ‘m nie.’t Was ‘ne vrémde snoeshaon.
Ze dochten wel ‘n’s dettie tòveren kon. Ge wit wel, zo’nen zonderling die alleen maar slèèchte kruien en kwaoie vlier gebruikt. D’n èènige die blauwe saffraan kon maôke en rooie vuurmosterd waor ge van in braand kost vliege. De meense waren er bang van en liepen aaltij om ‘m heen. De pastoor ging toch mar eens kèeke waor die voetstappen vandaon kwamen. En volgde ze terug… Vrémd!….Ze kwamen van bij d’n bouwval van Alver! Het was terwijl al flink donker geworre. Hij liep een hil end tot aon de vervallen hut. En hij wochtte aaf…… Wilde hij iemand zien, dan zou ie mee zò min mogelijk gelùid, die aauwe vervallen hut nog dichterbij moeten zien. Nao lang wochten, was het zover. Op z’n tèènen liep ie er omheen, stapte over ‘n ongelijk stuk grond, struikelde over dikke boomwortels en blèèf tenslotte staon bij de bùitenmuur ‘t höske. Hij zelf ‘n donkere massa opgaond in den aachtergrond van ‘t naachtelijk zwart. Daor stond onzen pastoor! Hij schoof nog wa op, tot aon ’n klèin vensterke! En keek stiekem naor binnen. Bùiten was het stil, heurde hij allèèn zijnen eigen asem. Daorbinnen, klonk wat gestommel.Er was even wè licht te zien alsof iemand een deur van een verlichte kaomer opende, en weer sloot. Er braandde een hels licht Daansende vlammen die met wat flakkering hil de klèine rùimte even liete oplichte.
Onzen pastoor loerde nog wè verder naor binnen, waor op een tofffel ‘nen grôote pruttelpot mee verdaachte paddestoelen stond, die nét van ‘t vuur was gehaold. Den duvel maokte hier z’n toverspul dus. Hier deed ie z’n kraacht in elixers, smeersels en drankskes. Hier maokte hij z’n spullekes om de meensen op ’t verkeerde pad te brengen. Hier zocht hij naor geheime spreuken om ’t vee te betòoveren!En wet Pastoor de Brouwer toen zaag………Irst nog, stond Alver in zijnen pot te ruren.Maar toen…?Daor, waor de schouw zwart beroet was, en de vloer van gewone grond, zò bleek,..doar onder zaat ’n lùik.’n Gròòt lùik! s tilde dè omhòòg, en boog zich veur-over…. De zaag de pastoor, en keek mee! Hij schrôk! Hij keek rèècht in ’t hellevuur! Dè fel braandde en loeide, ònder de grond. De pastoor kon zèn òge nie geleuve. Hij keek in Alver zén gezicht, verdôken in de kap van zijn brùine pij, en hij verschóót! Werd er efkes hillemaol wit van! Aon diejen kop, zaten horens en enen sik! Aon ze voeten zaten hoeven en aon z’n hhanden klauwen mee lange naogels.."Alver" wás ‘nen duvel dus ,hoe is ’t meugelijk, den duvel! zélf! Er klonk daorbinnen wir wè gemompel... Mar als dan den pastoor z’n oren spitst,heurt ie wet ‘r gezeed word. "Diejen de Brouwer"die moet ik d’n pas afsnijen!"siste d’n Alverl. "Die dwarsbòòmt alles!"Ik zal ’n tèèken op de kerkdeur zetten waorvan iedereen nog slèchter wordt dat ie al is!Ik zal ‘m krège…! Ik zal ‘m! Mee z’n biechthèuren en z’n vergiffenis! Plaogen zal ik ze!Had d’n pastoor ‘t goed geheurd? Dè gong over zèèn parochie en zén parochiekerk!Hij docht nao en maôkte ’n plan!
Hij trok zèn eige gauw in ’t donker terug zódet den duvel ‘m nie zaag, en ging er zachtjes vandeur!. Rondom hing ‘r plots ’n vrèmde lucht, van vochtige grond, en van gemène dampen. Er werd daorbinnen iets gebrouwen dat ie tegen most haauwen wè nie pluis was! Daor moet ik ’n stökske vur steke! zid’ ie! Aanders hiet ik gìn Pastoor de Brouwer mir! En, vroegen we toen aon d’n ouwe Bertus, hoe ging ’t verder? Hoe heetie diejen duvel misleid?
Ik zal verder gaon; D’n pastoor wies nog precies hoe dettie gelòope was toen ie gong. Hij had toch die sporen gezien zo plat als scharren, die op pas gelòpe voetstappen leken. Die waren dus van d’n duvel zelf, vermomd als Alver! D’n pastoor zou ‘m wel krège! Zowet op de helft gekomen raopte de pastoor die scharren op en staak ze in zijnen zak. Weer wè verder gekome strooide hij ze hillemaol d’n aandere kaant in, terug op ’t pad. En wel zòò, dè als d’n duvel op z’n eigen stappen terug zou keren,die òk de verkeerde kaant ùit zou lòòpe….gestuurd dur den pastoor,zou ie rèècht naor"’t Wiel" lòòpe. ’n Diep waoterke dè aon de raand van ’t bos laag.
Pastoor de Brouwer verschool zich in zijn èige in de strùike en wochtte aaf……
Hij ha nie lang nodig! Of daor kwaam ’n schiem vurbij gelòòpe. Gehuld in zén donkere pij, die in ’t maonlicht mar net te zien was,kwaam ie vurbij…’t was "Alver!"Diejen duvel hijgde, alsof ie ergens vur te laot kon komen. Vloekte in zijn eigen det ’t vandaog nie gong als aanders. Mar hij wies nie wèt 'm schèèlde. Zonder ’t te weten, omdat ie z’n èège sporen volgde, liep ie rèècht op ’t waoter aaf! D’n pastoor die stiekem aachter ‘m aon was geslope, gaaf ‘m mee èèn haand ’n douwke. En mee z’n aandere haand, maokte hij gauw’n gròòt krùis over ’t Wiel dè vol waoter stond en dè daordeur metèèn was gewijd. Want wijwaoter, daor kan ginnen duvel tegen! Die kwaam dan ôk briesend van kwaoiighèid ùit ’t waoter! En wanneer d’n pastoor dan ôk nog z’ne losse Kruislievenheer,vur den dag haolde!!! Vluchtte den duvel. Gehuld in solfer en in stank, mee zijnen stert tussen z’n bèenen zò hàrd naor de hel! Dettie… op enen afstand gezien, stèèds klèinder werd tot dègge allèèn nog ‘n gloeiend kòoltje zaagt! En d’n pastoor d’r rap aachteraon! Tot ‘r van diejen duvel écht hillemol niks mir te zien was!