INHOUD DOSSIERS
INHOUD W T T
CUBRA HOME

PRINT DEZE PAGINA

 

Het Woordenboek van de Tilburgse Taal wordt mede mogelijk gemaakt door

Dossier

Zwaluw

 

1

De zwaluw in het WTT, zie:

- gèètemèlker

- gèètevoogel

- zwòlm

- zwòluw

 

2

De namen van de zwaluw in Zuid-Nederland -- door dr. Jos Swanenberg

2.1

Boerenzwaluw

Uit: Lexicale variatie cognitief-semantisch benaderd - Over het benoemen van vogels in Zuid-Nederlandse dialecten - dr. Jos Swanenberg; Nijmegen 2000.

 

boerenzwaluw:    Roosendaal, Oosterhout, Boom, Hooge Mierde, Genderen, Oirschot, Woensel,

Reek, Nijnsel, Dinteloord, Grave en Cuijk (13).

boerenzwalf    (boerezwelf): Boxmeer.

boerenzwalfje    (boerenzwalfke): Drongelen (2).

boerenzwalm    (ook boerezwolm, boerezwulm): zeldz. Zuiderkemp., ook in St-Amands,

Roosendaal, Tilburg, Baal en Kumtich (8).

boerenzwalling:    Gemert,  Geldrop en Deurne in de Peel (4).

stalzwalm   (ook stalzwolm): zeldz. in het zuiden van het Hagel., ook in Turnhout en Kerkom

(5).

huiszwalf   (huiszwolf): Haaren.

huiszwalm:   Etten.

huiszwaluw:    Heeswijk.

huiszwalver   (huiszwelver): Rummen.

aardzwaluw:    Cuijk.

zwaluw  (ook zwoljuw, zwollew): freq. Noordwestbr., Middennoordbr., Oostnoordbr., Westh.,

Cuijks en Bud., zeldz. in het westen van het Kemp., ook in Scherpenheuvel; N.-Antwerps Wb.

(94).

zwaltje:   Dilbeek.

zwalf  (ook swelf, zwalve, zwelf, zwolf): freq. Noordmei., Cuijks en Bud., zeldz. Holl.-Br., MaasI.

en in het westen van het Kempenl., ook in 's Gravenmoer (39).

zwalfje   (zwalfke): freq. in het noorden van het Holl.-Br. (4).

zwalft   (zwolft):  Bezooien.

zwalm  (ook swalm, zwelm, zwolm, zwulm): freq. Mark., Bar. behalve in het noorden, Antw.,

Tilb., Kemp., Zuidbr. behalve in het zuidwesten en in het westen van het Getel., verspr.

Noordmei., zeldz. in het westen van het Kempenl. en in het zuiden van het Holl.-Br. (83).

zwamel:   Wommelgem en Ranst (2).

zwalver   (zweiver, zwolver): Diest en Rummen (2).

zwalling   (ook swolling, zwelling, zwolling): freq. Peell., ook in Gemert en Geldrop (18).

nonnetje   (nonneke): Veerle.

patertje   (paterke): Zevendonk.

steker:   Turnhout.

BOERENZWALUW

Totaal aantal opgaven:  285

Totaal aantal woordtypen:         2 3

Meest frequente woordtype:     zwaluw:                   94

 

2.2

Huiszwaluw

Uit: Lexicale variatie cognitief-semantisch benaderd - Over het benoemen van vogels in Zuid-Nederlandse dialecten - dr. Jos Swanenberg; Nijmegen 2000.

 

huiszwaluw:   zeldz. Noordmei., ook in Geertruidenberg, Oosterhout, Berkel, Cuijk en Woensel

(9).

huiszwalf   (huiszwelf, huiszwolf): Nuland, Boxmeer en Vierlingsbeek (3).

huiszwalfje    (huiszwalfke): Drongelen (2).

huiszwalm   (ook huiszwolm, huiszwuim): Roosendaal, Herentals, Veerie, Baal, Boutersem,

Kapelle-op-den-Bos en Kumtich (7).

huiszwalling:    Gemert,   Deurne en Asten (3).

kerkzwaluw:    Berkel.

kerkzwalm:   Mol.

kerkzwalling    (kerkzwelling): Gemert.

torenzwaluw:   Wagenberg en Huijbergen (2).

vensterzwalm:    Lier.

muurzwalver    (muurzwolver): Diest.

steenzwaluw:    Venhorst.

steenzwalm    (ook sfeenzwolm): Pamel, Lubbeek, Kerkom en St-Genesius-Rode (4).

stadzwaluw:   Woensel.

stalzwalf   (stalzwolf): Haaren.

boerenzwalm:    Nispen.

oeverzwaluw:    Engelen en Hintham (2).

oeverzwalm:   Oud Gastel.

waterzwalm    (waterzwolm): Sterrebeek.

modderzwaluw:    Huisseling.

gierzwaluw:   Tilburg en Berkel-Enschot (3).

gierzwalf   (gierzwelf): Beugen.

gierzwalm   (gierzwolm): Tilburg en Goirle (2).

gier:  Etten.

bonte  zwaluw:   Nieuwkuijk.

kleine zwalm:   Gilze.

zwaluw:  Sleeuwijk, Drunen, Dinteloord, Roosendaal, Gilze-Rijen, Reusel, Boom, Den Dungen

en Budel (10).

zwalf   (zwolf): Rosmalen en Middelrode (2).

zwalm  (ook zwelm, zwolm): zeldz. Noordwestbr. en Hagel., ook in St-Amands, Tilburg,

Oisterwijk, Turnhout, Mol, Kerkom, Tienen en Boortmeerbeek (17).

zwalver   (zweiver): Rummen.

zwalling:   Gemert en Geldrop (3).

nonnetje   (ook nonneke, nonneken): freq. Bar. en Kemp., zeldz. in het zuiden van het Tilb.,

ook in Standdaarbuiten, Oudenbosch, Wommelgem, Ranst, Arendonk, Boekei en Gemert;

Antwerps Wb. 1 (39).

zustertje    (zusterke): Leende.

masoeurtje    (maseurke): Aarschot.

witgatje   (ook witgakke, witgatsje, witgatteke): Drongelen, Aartselaar, Tisselt, Everberg en

Heverlee; Antwerps Wb. 1, N.-Antwerps Wb (7).

snep:  Berghem.

wilde geit:   Mierlo.

HUISZWALUW

Totaal aantal opgaven:  1 36

Totaal aantal woordtypen:         37

Meest frequente woordtype:     nonnetje:                39

 

2.3

Oeverzwaluw

Uit: Lexicale variatie cognitief-semantisch benaderd - Over het benoemen van vogels in Zuid-Nederlandse dialecten - dr. Jos Swanenberg; Nijmegen 2000.

 

oeverzwaluw:    Dinteloord,  Aartselaar, Reek en Cuijk (4).

oeverzwalm:   Roosendaal, Veerle en Kumtich (3).

oeverzwalling:    Gemert.

kantzwalver    (kantzwolver): Diest.

kantzwalling:    Geldrop.

dijkzwalm   (dijkzwolm): Goirle.

klipzwalm:   freq. in het westen van het Bar., zeldz. Mark (7).

aardezwalm   (ook aardezwolm): Lubbeek en Kerkom (2).

grondzwaluw:   Turnhout.

grondzwalm:   freq.  in het westen van het Bar., zeldz. Mark., ook in Lier (8).

zandzwaluw:   Turnhout.

zandzwalf   (zandzwelf): Vierlingsbeek.

zandzwalmpje    (zandzwalmke): Turnhout.

zandzwalling:    Geldrop en Deurne in de Peel (2).

zandputzwalm:    Boutersem.

putzwaluw:    Niel.

maaszwaluw:   Cuijk.

rotszwaluw:   Turnhout.

steenzwalm    (ook steenzwolm): Retie, Baal en Lubbeek (3).

kotzwaluw:   Turnhout.

kotzwalm:   Antwerps Wb. 3.

jodenzwaluw:    Drunen.

zwaluw:  Nieuwkuijk.

zwalm  (ook zwolm): Lillo, Everberg en Herent (3).

zwalling:   Gemert.

bruintje:   Wommelgem.

OEVERZWALUW

Totaal aantal opgaven:  50

Totaal aantal woordtypen:         26

Meest frequente woordtype: grondzwalm:        8

2.4

Gierzwaluw

Uit: Lexicale variatie cognitief-semantisch benaderd - Over het benoemen van vogels in Zuid-Nederlandse dialecten - dr. Jos Swanenberg; Nijmegen 2000.

 

gierzwaluw:   Nieuwkuijk, Roosendaal, Aartselaar, Reek, Cuijk, Haps, Budel en Everberg (9).

gierzwalm   (ook gierzwolm, gierzwulm): freq. Mark. en in het westen van het Bar., zeldz.

Tilb. en Zuiderkemp., ook in Retie, Steenhuffel en Kumtich (18).

gierzwalling:    Gemert (3).

gier: Tilburg.

schreekzwaluw    (skreekzwaluw):  Vorstenbosch.

scheerzwalm:   freq.  in het westen van het Bar., zeldz. Mark. (7).

steenzwaluw:    zeldz. Antw., ook in Dinteloord, Arendonk, Wechelderzande, Oelegem en

Boekei; N.-Antwerps Wb. (10).

steenzwalm    (ook steenzwelm, steenzwolm, steenzwuim): freq. Kemp., ook in Lillo, Meerle,

Sterrebeek, Boutersem en Tienen; Antwerps Wb. 1 (19).

steenzwamel:    Wommelgem en Ranst (2).

steenzwalver    (steensweiver): Rummen.

steenzwats:   Turnhout.

torenzwaluw.    Gilze-Rijen.

torenzwalm:   Gilze-Rijen.

kerkzwalling:    Deurne.

stadszwalm:   Vosselaar.

panzwaluw:   Huisseling.

grote  zwalm   (ook grote zwolm): Lubbeek en Kerkom (2).

zwaluw:   Drunen en Tilburg (2).

zwalm   (zwolm): Tilburg, Droeshout, Opwijk, Boortmeerbeek en Leuven (5).

zwalver   (zwolver): Diest.

anker:  Turnhout.

ankertje:   Antwerpen.

schreeuwer:   Aarschot.

krijter:   Heverlee.

steenkrijter:    Oosterhout.

pieper:  Boom.

zwier:  Berkel.

GIERZWALUW

Totaal aantal opgaven:  94

Totaal aantal woordtypen:         27

Meest frequente woordtype:     steenzwalm:           1 9

2.5

Nachtzwaluw

Uit: Lexicale variatie cognitief-semantisch benaderd - Over het benoemen van vogels in Zuid-Nederlandse dialecten - dr. Jos Swanenberg; Nijmegen 2000.

 

nachtzwaluw:    Nieuwkuijk,  Moergestel, Volkel, Gemert, Cuijk en Budel; N.-Antwerps Wb. (7).

nachtzwalm    (ook  nachtzwolm, nachtzwulm): zeldz. Zuiderkemp., ook in Roosendaal,

Turnhout, St-Amands, Kapelle-op-den-Bos, Wezemaal en Kumtich (9).

nachtzwalling    (ook  nachtzwelling): zeldz. Peell., ook in Gemert en Geldrop (5).

zwaluw:  Veghel en Cuijk (2).

zwalm:  (ook zwelm, zwolm): Huijbergen, Pamel, Leuven, Overijse en Tienen (5).

zwalver   (zwolver):  Diest.

nachtraaf:   Turnhout (2).

nachtschade    (nachtschaai): Turnhout en Arendonk (2).

nachtschaak:    Turnhout.

nachtschaar:    Turnhout.

avondschaar:    Turnhout.

kikvorsnachtegaal:     Oirschot.

paduil:  Goirle.

vliegende   pad: verspr. Peell., ook in Oisterwijk en Blauwberg (7).

dwaasvogel:   Antwerps Wb. 1.

geitenmelker    (ook geitemulker): freq. Zuiderkemp., zeldz. Oostnoordbr. en in het zuiden

van het Antw., ook in Oosterhout, Gilze-Rijen, Lubbeek en Boutersem (26).

pieper:  Den Dungen.

ratelaar:   freq. in het westen van het Bar., ook in Oudenbosch en Standdaarbuiten (7).

heiratelaar:    Drunen.

motocyclette    (motseklet): Turnhout.

mottenpakker:    Vorselaar.

mottenvanger:    Edegem.

NACHTZWALUW

Totaal aantal opgaven:  84

Totaal aantal woordtypen:         22

Meest frequente woordtype:     geitenmelker:         26