De Klottermèrt
'k Heb nog is geklottert. Mèr 't ies toch lang nie,
wè 't vruger was. Toen gingde 'n bietje mee schrik in oe lijf naor
de mèrt omdè ge nie zeker waart of d'r niks gebeuren zô. Want 't
konter soms spanne. As de Haaikaantsche schuet en de Hasseltsche
schuet er kwaame en die d'r streke gongen uithaolen, won de miste
meenschen mèr wè op zij gaon en d'r hier en daor liever eentje gaon
pakken. Bij Meke Piek - die wonde destijds in de Heuvelstraot wor na
Pierson zunne winkel hee - wieren op zonnen aovond liters snevel
verkocht! Toentertijd was de Klottermèrt veul drukker. Ge zaagt er
nog die echte Tilburgsche meenschen loopen, mist op klompen, die zo
lekker op de kaaien kletterden. Boerejongens mee rooie zakdoeken om
derre nek en boeremeiden, die kwekten en lawaaiden dè heuren en zien
oe vergong! D'r wier stuup gezongen en dan gebeurde 't nogal ies
dètter messe getrokken wiere!
'n Schôn gezicht was 't wel mee die vetlaampkes en
laoter petrol tusschen de spullekes en onder de kraomkes, waor van
alles veur 'n paor cente gekocht wier veur de kènder. Zoo hadde
bevoorbild mikke vinken. Nou ziede die niemeer, net zo min as unne
mik mee vinken. Daor ware 's aoves de irste applesiene zo zuur as
brèm, nog zuurder as setroene. En dan die groote brooje pèrden! Nou
iest allemaol taai-taai, liefst nog nie te groote stukken, want 't
ies toch al duur genog. Mèr vroeger waaren er soms
sunterklaospeerden van zeker unnen halven meter hoog. De fijnste
waren van spuklaosie gebakken. Aander waren van lekkere taai-taai,
mèr in deursneej waar ze van gewoonen brooddeeg, soms mee houte of
'n plaankske derin veur 't breken. Nou 'k daorvan spreek, schiete me
ineens ok weer de keukenbeschuit van vroeger jaoren te binne nèt ès
de bestellen veur de pap van 't klèèn. Die ziede ok zoowè niemeer!
Wès de tijd toch veraanderd, war!
Dit op Sinterklaasavond opgevangen praatje eischt
voor niet-Tilburgers de folkloristische verklaring, dat de
Klottermarkt een speciale jaarmarkt te Tilburg is, welke in den
avond van vijf December op de Markt gehouden wordt. Haar naam
ontleent zij vrijwel zeker aan het "klotteren" (klepperen) der
klompen in vroeger dagen van de bezoekers, die meerendeels met
holleblokken geschoeid waren.
Mikke vinken waren kleine broodjes op een stokje van
brooddeeg gebakken met soms een paar oogjes van krenten er in en een
kippeveertje als staartje. Die werden gestoken in een, liefst ronde,
roggemik, die met Sinterklaas op tafel prijkte: dat was de mik mee
vinken.
Brooje pèrden waren een gebak van brooddeeg in den
vorm van Sinterklaas te paard. De grondstof was, gelijk boven
geschetst, al naargelang men er aan te kosten wenschte te leggen.
Ook werden wel vrijers en vrijsters van speculaas of taai-taai
cadeau gegeven. Later zijn de zg. boterletters, elders
marsepeinletters geheeten, in de mode en den smaak gekomen.
Keukenbeschuit was vroeger algemeen gebruikelijk,
zoowel voor gerecht bij de koffie als voor de keuken, bijv. voor het
vervaardigen van gehakt. Deze had den vorm van een doorgesneden "St.
Huibertbroodje", dat nl. de niet gedroogde keukenbeschuit was.
Bestellen hadden ongeveer den vorm van een cadetje
en werden hard gebakken met anijszaadjes erin. Het was een gekruid
masteluinbroodje, en werd inzonder gebruikt om er pap voor
kraamvrouwen en kinderen van te koken.
A.J.A.C. VAN DELFT
Tilburg, 5 December 1929 (Nieuwe Tilburgsche
Courant)