CUBRA HOME
INHOUD SANCTUS ODULPHUS

Copyright 2014 van deze digitale presentatie: J. Rietveld & Stichting CuBra

Sanctus Odulphus - door J. Rietveld

 

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

 

Illustraties bij het Manuscriptum Audomarense 775

In de jaren 1909 - 1953 gaf Frans Siemer aan het Sint-Odulphuslyceum les in aardrijkskunde en Duits. Daarnaast was hij een belangrijke figuur in het Brabantse culturele leven van die dagen. Hij dichtte, schreef veel in periodieken en verstond ook de kunst van het beeldhouwen. Uit een kloeke stam hieuw hij dit beeld van Sint Odulphus, vooral herkenbaar aan de appel, waarbij boek en bonnet niet ontbreken.
Het beeld is eigendom van het Sint-Odulphuslyceum.

In Tilburg, vlak bij de Oliemeulen is het “Siemerpad”naar hem genoemd, dichtbij de plaats waar hij woonde.

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

Karel’s zoon en opvolger Ludovvicus (Lodewijk de Vrome) laat de wereld ook weten dat hij IMP AUG is, compleet met bladerkrans, als de Romeinse Keizers. Sommige van zijn munten hebben aan ommezijde ook de tekst Christiana Religio, maar deze draagt de naam van de plaats (één van een stuk of 75) waar de munt geslagen is: Quentovicus, aan de kust bij Duinkerken.
Interessant is de blik op het nietige scheepje, waarmee toentertijd de zee bevaren werd.

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

 

<< Blijkens het opschrift stelt dit beeld Odulphus voor. Waarschijnlijk wil de beeldhouwer de jonge Odulphus onderweg naar school afbeelden: kistje met boeken, ruige jas, ruwe wandelstok, blote voeten: een boerenventje op weg naar een tamelijk verre bestemming.
Buiten de Petruskerk te Oirschot
.

< Ietwat ongelukkig uitgevallen beeld van een van de ramen in de Odulphuskerk in Best, geplaatst in 2007, vervaardigd door Joëlle d’Alsace uit Lanaken in België, naar ontwerptekening van L. v.d. Sangen.
De jonge knaap Odulphus krijgt de gouden appel; dat het in Best te situeren is, zie je aan de Odulphusput onderaan.

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

Typisch XIXe eeuws tot vroeg XXe eeuws bidprentje. Zoals men net niet meer kan zien (als je het weet wel), is het afkomstig uit Mönchen-Gladbach in Duitsland; Odulphus kan dus op internationale status aanspraak maken.

De scenes: links boven de aanbieding van de appel, rechtsboven de zending naar Friesland.

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

<< De jonge Odulphus draagt als pastoor van Oirschot de mis op. “Boterkerkje” op de achtergrond. (> Zie volgende afbeelding.)
Naar ontwerptekening van L. v.d. Sangen door Joëlle d’Alsace in Lanaken (België) uitgevoerd  in de tachtiger jaren van de vorige eeuw.

<Ik heb niet echt uitgezocht of dit het oudste gebouw van Oirschot is, maar oud is het: verrezen op de plaats van een oorspronkelijk houten optrekje heeft het eeuwen lang gediend als parochiekerk van Oirschot; deze grond is dus veelvuldig betreden door onze Heilige, toen hij pastoor in Oirschot was. In de Franse tijd (1798-1815) werd het de kerk van de protestanten in Oirschot en daarna weer een boterwaag, waarom het nu “Het Boterkerkje” heet.

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

Bij zijn vertrek naar Utrecht neemt Odulphus afscheid van zijn ouders.

Odulphusaltaar van de hoofdkerk van Best. Maker: H. v.d. Geld, ‘sBosch.

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

Dit raam (parochiekerk St. Odulphus te Best, 2007, zie elders voor meer gegevens) verwijst naar Odulphus’ Utrechtse jaren, en wel zijn oude dag: biddend en lezend in het klooster. op de achtrgrond de St. Salvatorkerk, gemaakt aan de hand van een oude tekening daarvan. Bovenin het bisschoppelijk wapen van Utrecht. Brabants bonte vloer!

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

Oud stadszegel van Staveren. Dat dit iets met Odulphus te maken heeft, maak ik op uit het volgende: het nachtelijk uur, de duidelijk clericale figuren die op het schip staan, de hand (Gods?) in de lucht; zou het kunnen gaan om de komst van Odulphus naar Friesland?
Tekst: SIGILLUM:BVRGEINSIUM:DE:STAURIA, oftewel Zegel van de burgers van Staveren.
Het scheepje is een oud type handelsvaarder uit de 9-10e eeuw, het zegel zelf is van later datum (1369). Er zijn er zelfs die menen hierin een regelrecht bewijs te mogen zien van het scandaleuze verhaal over Fredericus en de (zijn?) zuster. Zo ver wil ik niet gaan: het is hier duidelijk nacht, en Odulphus zou volgens dat verhaal pas ’s morgens naar Utrecht moeten zijn gevaren, of het moest een heel vroege Pasen zijn geweest; bovendien zou de kunstenaar niet hebben nagelaten Odulphus een kelk in handen te geven, als hij het verhaal ondubbelzinnig wilde aanstippen.

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

Uit een boek met vele prenten van bekende en minder bekende Heiligen. Nap en rotsblok zijn de graveur bekend, evenals de kanunnikendracht, hier vooral het halflange haar.

> Zie volgende afbeelding.

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

Deze prent is door ene Frederik Bloemaert gemaakt naar een schilderij van zijn broer Abraham Bloemaert, bekende Utrechtse schilder (1564-1651). Ik wijs even op de geweldige afmetingen van “de steen”: dat maakt het wonder toch meer tot een wonder dan de latere kiezels.

> Zie volgende afbeelding.

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

Deze prent heeft het allemaal: Odulphus in vol canonicaal ornaat en met de wonderattributen: flinke rots, stok met schrijftafel, op de achtergrond huisje met vlammen uit het dak (de opname is te onscherp om dat te zien, maar op het origineel is het goed zichtbaar).
Naar een ontwerp van ene Pieter Soutman door Cornelis Visscher gemaakte gravure (± 1650).


< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

Op een foto (door ex-collega van het Odulphus Theo Heiligers) van een raam in de Jozefskerk te Tilburg zien wij Sint Odulphus zoals we dat inmiddels verwachten: flinke steen (maar niet zo flink als in de 17e eeuw) aan zijn voeten, een stok met een schrijftafeltje, dat hier wel erg op een gewoon briefje lijkt, volledige kanunnikendracht. Leuke bijkomstigheid hier: de groene kleur van de stok, want groen hout komt beter door een brand dan droog: onzin natuurlijk, want het behouden briefje is al wonder genoeg.

De ramen van deze kerk zijn gemaakt door het Atelier Stahlens-Janssen te Antwerpen en zijn in 1908 aangebracht – prijs per stuk Fl. 300,--, omgerekend € 135,--

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

Odulphus op zijn sterfbed. Tafereel van het Sint-Odulphusaltaar in de kerk van Best

Maker: H. v.d. Geld, ‘s Bosch

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775

Aan de buitenpoort (Noordhoekring) van het Sint-Odulphuslyceum te Tilburg is de patroonheilige ook afgebeeld. Van al zijn attributen mag hij hier alleen het schrijfplankje met stift houden, waarschijnlijk om laatkomers te noteren. Beeldhouwer was Albert Verschuren (1887-1953), oud-leerling van de school. Hij moet welhaast tot de eerste lichtingen behoord hebben. Beeld gemaakt in 1925-30 voor de nieuwbouw.

< Terug naar Manuscriptum Audomarense 775