Nieuwe Tilburgsche Courant - dinsdag 24 augustus 1937

 

 

De kreugel

 

 

Zoo noemen ze, met een kernachtig woord, in Brabant den kruiwagen. Een wagen is een wagen en kan van alles zijn. Een kreugel is een kruiwagen, behalve in het ambtenarenidioom, dat men in Brabant natuurlijk niet spreekt. O zoo, gelijk zeker senator sprak. Men zegt dat Pascal den kruiwagen uitvond. La brouette, het draagtuig met één wiel. Nu, Pascal was er geniaal genoeg voor. Hij heeft toen hij op den toren van St. Jacques z'n proeven nam nog wel andere dingen gevonden. Gezwegen van de onovertroffen apologie in zijn Pensées en van zijn polemische kracht in de Provinciales. Dit alles zal wel liggen buiten den gezichtskring van vele Brabantsche lezers, maar den kreugel kennen ze in ieder geval. Den kreugel, die zoo melancholiek piepen kon als de handwever of z'n vrouw of z'n dochter den ketting of 't geweven stuk of 't te noppen goed naar of van huis kreugelde. Als Pascal hem uitvond, bewees hij in ieder geval dien eenvoudigen wreukers een dienst.

Maar, gelijk op z'n tijd alles tegengesproken wordt, zelfs dat Napoleon leefde, of dat Pasteur voor goed bewees dat waar geen leven is geen leven van zelf ontkiemt, of dat Van Schaffelaar van den Barneveldtschen toren sprong, of dat Cambronne zijn beroemd woord sprak in den slag van Waterloo - zoo wordt thans beweerd dat de kreugel er eerder was dan Pascal. In het Fransche blad Le Jour schrijft nl. iemand dat hij een Vlaamsch schilderij vond van Abel Grimmer die stierf in 1618 en waarop een paar tuinlui hun kreugel voortbewegen. Als dat zoo is, begrijpt men dat men in Brabant een eigen woord had voor een eigen begrip en al kreugelde, toen men in Holland nog sleepte. Nu kan men aan het redetwisten gaan, wordt het van belang te weten of 't schilderij authentiek is, want Pascal was van 1623. En dan nog... men kan wel eens iets vinden wat anderen reeds eerder kenden!