Nieuwe Tilburgse Courant - vrijdag 2 december 1955

 

 

Toen Tilburg nog dorps was

 

"Hasseltse Litanie"

 

De volkse ziel leefde zich uit

 

 

Beelden uit mijn kinderjaren glijden in m'n geest voorbij, nu 'k me dat rijm herinner. Oudere medeburgers zal 't wel evenzo gaan. Achter al die nietige gebeurtenissen ligt iets, dat zich langzaam, en buiten ons bewustzijn om, in de kindergeest gevormd heeft en de merktekens van het goede en het harde van het leven in de kinderziel prentte. Ons kinderoordeel wordt zo vaak door schijnbaar onbeduidende dingen der grote mensen ge- en vervormd.

Gezichten, woorden, indrukken, kunnen in die jaren soms diep inwerken. Ze leiden ons kinderoordeel in een richting, die later vaak moeilijk te wijzigen is. Al neuriënd zie ik nu de Hasseltse wevershuiskes, daar eenmaal zonder voorgeschreven gevellijn neergezet rond 't enig historisch gebouwtje van 't oude Tilburg, de Hasseltse kapel, nabij die groene, met riet en biezen omzoomde kuil, "'n spuul", waarin stukken gespoeld werden. Landelijk schoon bij dorpse eenvoud. De volkse ziel, die tussen uw muurkes leefde, is in de loop der enkele tientallen jaren wel sterk gewijzigd. Rond 't getouw speelde zich vaak heel wat af. Levensleed bij levensvreugd. De buurt was 'n wereldje apart.

Als 't zomers zo lekker lang licht was, kwamen wij, jongeren, bij elkaar groepen op 't een of ander stoepke en menige avond werd er gezongen, dat het een lust was. Nu is er ook eens iemand begonnen met 'n buurtbewoner al zingend te noemen op de wijze van een kerkzang, 'n litanie. De rest viel met 'n refrein in, dat 'n volgzang imiteerde. De voorzanger noemde weer een gebuur en zo ging dat voort, tot als in een film alle huizenbewoners de revue gepasseerd waren. 't Viel in de smaak en een straatlied was geboren.

 

Geen geld, wel plezier

Zo'n beurtzang bracht op de Hasselt wel geen geld op, maar plezier des te meer. De tegenwoordige jeugd voelt niets meer voor zoiets, doch 't is te begrijpen. Met de tijden veranderen de zeden. Toen wij jong waren, deden we ook wel eens "revolutionair". Wat konden ons toen al die dooie mensen schelen, waarvan vader en moeder interessant wisten te vertellen? Die tijd was fideler, gezelliger, maar ook in menig opzicht achterlijker en gebrekkiger. Wel was het leven veel kalmer en - als ik me niet vergis - de mensen waren tevredener. Kleinere verlangens, natuurlijker uitingen, minder behoeften, de dagelijkse omgang meestal hartelijker, de gemeenzaamheid ongedwongener. Toen zegden de buurtbewoners mekaar bij ontmoeten nog gul goedendag. "Baas" en "knecht " konden onder mekaar nog lachen en schertsen. Oude gebruiken werden geëerbiedigd.

Maar laat me nu eindigen, want anders gaan we nog vertellen van veren ganzenpennen, van wit, fijn zand of meel, waarmee het inktschrift gedroogd werd bij gebrek aan vloeipapier, en van ouweltjes waarmee een brief werd dichtgeplakt wegens gemis van gom en plakband. Dan zouden we moeders voeten weer op de stoof zetten en zo'n lekkere voetenwarmer mee naar de Kerstmis-nachtmis dragen achter de falie aan...