Nieuwe Tilburgsche Courant - maandag 29 augustus 1932

 

 

Het 100-jarig bestaan van de Koningshoeven

 

Historische optocht - Vuurwerk en Volksspelen

 

Een schitterend geslaagd feest - Enorme belangstelling

 

 

De komst van den Prins

De Koningshoeven was Zaterdag en Zondag ter gelegenheid van haar 100-jarig bestaan in feesttooi en feeststemming. Van de meeste huizen wapperde het vaderlandsche dundoek, men liep getooid met oranjestrikjes en voorts kenmerkte deze anders zoo stille wijk zich door een buitengewone drukte, zoodat het wel scheen of Koningshoeven opeens haar ouden luister had teruggekregen. Zaterdagmiddag 2 uur begon reeds de eerste beweging op de Hoeve te komen toen vier bazuinblazende ruiters door de wijk reden en den volke kond deden, dat de feestelijkheden spoedig zouden worden ingeleid.

Op het terrein van de IJsclub was het een en al leven en beweging toen daar tegen 3 uur, gezeten op een schimmel en vergezeld van een in historische costumes gestoken eerewacht, Z.K.H. de Prins van Oranje (voorgesteld door den heer Vincent Verschuuren Jr.) zijn intocht deed. Nadat de voorzitter van het feestcomité de heer L.G. de Wijs, den heer P. Smits, voorzitter van de Wijkvereeniging, aan Zijne Koninklijke Hoogheid had voorgesteld, sprak de heer P. Smits de volgende begroetingswoorden:

 

     Koninklijke Hoogheid,

Vergun mij, Uwe Koninklijke Hoogheid, bij Hoogstdeszelfs komst op de Koningshoeven, in naam er van, den eersten welkomstgroet toe te roepen, en aan Uwe Koninklijke Hoogheid de verzekering te geven, dat Koningshoevens ingezetenen zich in die vereerende komst van harte verheugen, als daarin opnieuw een bewijs ontwarende van het belang, hetwelk Uwe Majesteit stelt in het welzijn van dit klein maar rein gedeelte van Uw geliefd Tilburg.

Moge de bevordering van dat welzijn de vrucht wezen van Uwe Koninklijke Hoogheids verblijf in ons midden, en Uwe Koninklijke Hoogheid daardoor in die komst al de zelfvoldoening smaken, waarop Uwe Koninklijke Hoogheids vaderlijke gevoelens en onvermoeide pogingen tot heil van Uw Volk, zulk een onbetwistbaar recht geven.

Wij juichen thans in het aanschouwen van Uwe Koninklijke Hoogheid en als tot één stem, vereenigen zich aller harten, om Uwe Koninklijke Hoogheid door mijnen mond den blijden welkomstgroet toe te roepen: Leve de Kroonprins!

 

Hierna werd de eerewijn rondgediend. Kanongebulder weerklonk en de feestelijkheden, die twee dagen de Koningshoeven HH

in het middelpunt der belangstelling zouden zetten, waren aangevangen.

 

De optocht

Onmiddellijk na de ontvangst van den Prins begon de historische en allegorische optocht, waaraan ook een bloemencorso verbonden was, te trekken. Dat deze veel belangstelling trok, behoeft wel nauwelijks gezegd. Vooral bij de St. Jozefstraat, Heuvel en Stadhuis had zich een groote menschenmenigte verzameld, waaruit vaak kreten van bewondering opklonken. Er was dan ook veel moois en interessants te zien zooals keurige praalwagens, fraaie costumes, met bloemen versierde vehikels van alle maten en modellen.

De hoofdgroep werd gevormd door Z.K.H. met zijn fiere eere-escorte, welke werd voorafgegaan door landauers met bestuur en feestcommissie en burgemeester Bekkers, die 100 jaar geleden te Tilburg regeerde. Deze burgemeester werd voorgesteld door den heer J. Kolen. Vooral de eerewacht van den Prins verdiende bewondering om de mooie costumes en goede grime.

Geen optocht is er in Brabant denkbaar, als daarbij niet de aloude gilden vertegenwoordigd zijn. Dies zag men ze ook in dezen stoet meetrekken de gilden St. Joris en St. Dionysius met hun oude vaandels en hun zwaar met zilver beladen Koningen, wier borst en rug wel uitstalkasten van een zilversmid leeken.

Van de praalwagens ging vooral de belangstelling uit naar De oude Hoeven "De Schaepskooi", welke in haar deuropening een zeldzaam goed getypeerd boerenechtpaar had zitten.

De brandweer van vóór honderd jaar zorgde voor het comische gedeelte van den optocht. De blauwgekielde blusschers pompten van je welste en slaagden er zoowaar ook in nu en dan een pover waterstraaltje, dat vroeger een vuurgloed blusschen moest doch thans maar amper voldoende was om de straten te besproeien, te produceeren. Het besproeien der kelen van de dorstige blusschers zal vermoedelijk beter gegaan zijn, want als we goed gezien hebben lag achter de spuit een aangeslagen vaatje trappistenbier - ook eigen fabrikaat der Koningshoeven. Blusschen is ook inderdaad een dorstverwekkend werkje… De historische klepperman ontbrak bij deze groep niet.

Interessant waren ook "De oude wagenmakerij", oude schuur met dorschende boeren en het door Willem II gebouwde jachtslot, terwijl de groote, eveneens door Willem II gebouwde dragonderkazerne, die we tegenwoordig nog als een deel der "BeKa"-fabrieken kennen, niet mag vergeten worden, evenmin als de vijf eerste pachtboeren van den Koning in hun huifkarretje.

Van een meer fijner genre waren de ponywagen, die het sprookje van Doornenroosje voorstelde, en verder de wagens "De Hoop der Koningshoeven" alsmede de wagen "Huldeblijk aan Koning Willem II".

Een aparte vermelding verdient de op zeldzame smaakvolle wijze met roode roozen versierde luxeauto, die zelfs in een bloemencorso te Nice een goed figuur zou gemaakt hebben. Dat was inderdaad dé manier, waarop men een auto versiert.

De groepjes historische kleederdrachten, versierde booten, hondenkar, fietsen, vliegende hollanders, auto's, die er nog medegingen, maakten de stoet tot een mooi geheel, waarop de Koningshoeven en de organisatoren met recht trots kunnen gaan. De Hoeve is "uit den hoek gekomen" op een wijze, die nog lang in veler herinnering zal voortleven.

 

Officieele ontvangst

Via de St. Jozefstraat, Heuvel, Spoorlaan, Nieuwlandstraat trok de optocht naar het Stadhuis op het bordes waarvan een officieele ontvangst plaats vond. Ter begroeting waren hier aanwezig de loco-burgemeester mr. J. v.d. Mortel met de wethouders J.J. van Oudenhoven, J. van Rijzewijk en den gemeentesecretaris W.J. van Dusseldorp. De vertegenwoordigers van heden en verleden van de Koningshoeven werden hier aan het gemeentebestuur voorgesteld bij monde van den heer P. Smits, die er op wees, dat - waar men zegt, dat een volk hetwelk zijn historie eerbiedigt, zich zelve eert - de Koningshoeven gemeend heeft in dezen optocht het heden met het verleden te moeten verbinden, teneinde de medeburgers aan te sporen tot samenwerking aan de welvaart van Tilburg en weer in het bizonder van de Koningshoeven, voortbouwende op het verleden.

Spreker bracht hulde aan het huis van Oranje met zijn heerlijk verleden en betuigde den eerbied der Hoeve voor H.M. de Koningin en het gemeentelijk gezag om vervolgens den loco-burgemeester een oorkonde aan te bieden met het verzoek deze in het gemeentearchief een plaats te willen geven. Deze door den stadsarchivaris den heer Ouwerling ontworpen en door den heer Schenkels op perkament gecalligrafeerde oorkonde luidde als volgt:

 

     OORKONDE

In het jaar O.H.J.C. 1932 den 27sten van Oogstmaand, toen Hare Majesteit Wilhelmina was Koningin der Nederlanden, Zijne Heiligheid Paus Pius XI Opperhoofd der Katholieke Kerk, Monseigneur Arnold Frans Diepen Bisschop van het Bossche Diocees, Mr. Dr. A.B.G.M. van Rijckevorsel Commissaris der Koningin in Noord-Brabant, Mr. Dr. F.L.G.Z.M. Vonk de Both Burgemeester van Tilburg en Monseigneur J.F. Sanders Deken van het Dekenaat Tilburg,

     herdacht

de Wijkvereeniging Koningshoeven en Omgeving den dag, waarop voor 100 jaar Zijne Koninklijke Hoogheid Willem Fredrik George Lodewijk, Kroonprins der Nederlanden, in dit gedeelte der gemeente gronden aankocht en liet ontginnen, die de oorsprong werden van deze thans bloeiende stadswijk.

Ter herdenking aan dit feit is deze oorkonde door het bestuur van bovengenoemde Wijkvereeniging ontworpen en geteekend en het Bestuur der Gemeente Tilburg als herinnering aangeboden.

 

Het Bestuur der Wijkvereeniging "Koningshoeven" en Omgeving:

P. Smits, voorzitter,

Th. v. Dun, secretaris,

N. Kolen, penningmeester.

 

Het Feestcomité:

L. de Wijs, voorzitter,

Th. v. Dun, secretaris,

J. Kolen, penningmeester.

 

De loco-burgemeester, de rede van den heer Smits beantwoordend, wierp een terugblik in het verleden, waarbij hij constateerde, dat men tijden van voor- en tegenspoed heeft meegemaakt. Onder alle omstandigheden dient men echter het hoofd koel te houden, dan zullen ook de moeilijkheden overwonnen worden. Hetgeen de Koningshoeven thans in dezen tijd van depressie aandurft, levert het bewijs van een gezond optimisme, waarmede men vol vertrouwen de toekomst kan tegemoet gaan en dat daarom ten voorbeeld kan gesteld worden aan de heele Tilburgsche bevolking.

Spreker roemde hierna de samenstelling van den optocht, welke zijn verwachtingen verre overtroffen heeft, waarom hij dan ook gaarne zijn respect voor de organisators betuigde. Als men over 100 jaar - aldus spreker - nog eens de annalen naslaat, zal het groote gebeuren van dezen dag - terwijl we thans toch eigenlijk diep in den put zitten - voor de bevolking van dan aanleiding zijn met waardeering terug te denken aan de bevolking van heden. Tot slot dankte spreker voor de hulde aan Koninklijk Huis en gemeentebestuur en eindigde met het uitspreken van den wensch, dat dit feest in alle opzichten moge slagen.

 

Kransleggingen

Na deze ontvangst werd bij het Willem II-monument een krans gelegd, waarbij de harmonie "Excelsior", die den optocht ook tijdens zijn rondgang door de stad opluisterde, het Wilhelmus speelde. Vervolgens werden nog met hetzelfde ceremonieel een krans en bloemstuk gelegd bij het standbeeld van Willem II op den Heuvel, waar de Prins van Oranje - zooals ook 100 jaar geleden geschiedde - aan den vaandrig van het gilde St. Dionysius een vaandel overdroeg. De vaandrig de heer Tooten dankte met eenige gepaste woorden voor dit vorstelijk geschenk.

Nadat de harmonie het Wilhelmus gespeeld had, werd de tocht voortgezet via Bosscheweg, P.F. Bergmansstraat, Jan van Beverwijkstraat, Prof. Dondersstraat, Gerard van Swietenstraat en Gerard de Bondtstraat terug naar de Koningshoeven, waar de stoet ca. half zes ontbonden werd. Vermeld zij ook, dat toen de optocht de Heuvel passeerde het carillon vaderlandsche liederen speelde.

 

Concert en vuurwerk

Des avonds 8 uur concerteerde de harmonie van "Huize Nazareth" op het feestterrein. Trok dit concert al veel belangstelling, tegen het uur dat het aangekondigde vuurwerk zou worden afgestoken, stroomde het publiek in dichte drommen naar de Hoeve. Het leek wel of de heele stad was leeggeloopen. Alle factoren werkten dan ook mee om dit feest zoo goed mogelijk te doen slagen, waarbij vooral aan het prachtige zomeravondweer zeer veel te danken is. Op het feestterrein, dat zich voor zijn doel uitstekend bleek te leenen, was het eivol, er kwamen honderden stoelen te kort.

Gul strooiden de groote booglampen hun licht over de menschenzee, die zich voor zoo daartoe gelegenheid was, aan lange tafels geschaard had, waarop de groote potten bier geel blonken. Hier en daar stonden kraampjes opgesteld, venters leurden met consumptieartikelen, de muziek speelde, enfin er heerschte een ware feeststemming. Wij kunnen ons dan ook niet herinneren ooit zoo'n gezellig avondopenluchtfeest te hebben meegemaakt. Op het verhoogde terras van het IJsclubgebouw hadden de organisators en genoodigden plaats genomen, onder wie wij ook den burgemeester mr. dr. Vonk de Both opmerkten, die den heelen avond tegenwoordig bleef.

 

Toespraak van den heer P. Smits

Vóór den aanvang van het vuurwerk nam de voorzitter van de Wijkvereeniging de heer P. Smits het woord om de aanwezigen welkom te heeten, meer speciaal den burgemeester en dank te brengen aan allen, die door hun moreelen of financieelen steun het welslagen van dit feest verzekerden. Spreker releveerde de totstandkoming van deze herdenkingsdagen om vervolgens meer uitvoerig de onschatbaar vele verdiensten, die Z.K.H. Willem II voor Tilburg en heel katholiek Brabant gehad heeft, in het licht te stellen, zooals daar zijn ontginning van woeste gronden, bescherming der industrie, bevordering schapenteelt, stichting boerenhoeven, bevordering katholiek onderwijs enz.

Vooral Koningshoeven - aldus spreker - is een wijk, die voor Willem II steeds een groote voorliefde bewaard heeft. Had deze Koning zijn werk kunnen voltooien dan zou de Koningshoeven het sieraad van Tilburg geworden en gebleven zijn. Ernstig mag hier wel de vraag gesteld worden of het stadsbestuur steeds de voetstappen van den vorstelijken vriend gevolgd heeft. En moest ook niet de goede bevolking wakker geschud worden om met nieuwen moed te gaan voortbouwen op haar heerlijk verleden? Spreker meent dat het thans, bij dezen terugblik op het verleden, de gelegenheid is het gemeentebestuur te vragen: geef ons wandelwegen, geef ons trottoirs en goede woningen, geef aan de oude Koningshoeven nieuwe schoonheid en welvaart, die Willem II de Hoeve zoo hartelijk gunde.

Met "leve ons Oranjehuis, leve Tilburg en leve de Koningshoeven" eindigde spreker zijn rede. Nadat spreker had medegedeeld, dat het volgende telegram aan H.M. de Koningin verzonden was, gingen de eerste vuurpijlen de lucht in.

 

     Aan hare Majesteit Koningin Wilhelmina, 's-Gravenhage.

De Wijkvereeniging Koningshoeven en met haar de geheele bevolking van Tilburg, herdenkt heden op feestelijke wijze den dag, dat voor 100 jaren Uwer Majesteits onvergetelijke voorzaat Zijne Majesteit Koning Willem II roemrijker gedachtenis op de Hoeve kwam om de eerste besprekingen te voeren, welke aanleiding waren tot de landontginningen, waardoor welvaart en voorspoed werd gebracht.

Zij biedt bij deze gelegenheid aan Uwe Majesteit hare betuigingen aan van eerbied, dankbaarheid en verknochtheid aan Uw Koninklijk Huis.

 

Namens de Koningshoeven:

P. Smits, voorzitter,

Th. v. Dun, secretaris.

Secretariaat: Gerard de Bondtstraat 32.

 

De afwerking van het uit meer dan 50 nummers bestaande vuurwerk had een buitengewoon vlot verloop terwijl de aanwezigen flink genoten, getuige de uitroepen van bewondering als de vuurpijlen knalden, hun kleurige sterren uitstrooiden of de draaiende zonnen en vuurwatervallen het terrein verlichtten. In den helderen gloed van het Bengaalsch vuur, dat de omgeving in een fantastisch licht goot, kreeg men eerst eens een indruk van de enorme drukte, die hier heerschte, het terrein was één menschenzee doch ook de Leijweg stond volgepropt met menschen. Het waren er duizenden en nog eens duizenden. We durven ze niet te schatten. 't Was enorm! De slotapotheose, waarin de beeltenis van Willem II in het kleurige licht straalde, was wel het hoogtepunt van dit bizonder mooie vuurwerk.

 

Terwijl het publiek hierna voetje voor voetje in drommen naar de stad schuifelde, werd in de zaal van de IJsclub de uitslag der jury voor den optocht bekend gemaakt. Deze luidde:

 1. Praalwagen "De Hoop der Koningshoeven" voorgesteld door K. Evers.

 2. C. Mols met versierde luxeauto.

 3. "Beka" met praalwagen van oude dragonderkazerne.

 4. Ant. Adams met De oude Hoeven "De Schaapskooi".

 5. W. Heerkens met wagen "Huldeblijk van Willem II".

 6. J. v. Outheusden met pony-sprookjeswagen.

 7. J. Kruijssen met Brandweer 1832.

 8. Dames Mols met historische kleederdrachten.

 9. J. Hamers met oude wagenmakerij.

10. Dames v.d. Maat en Mommers met jachtslot Willemshof.

11. Jac. Visschers met versierde hondenkar.

12. H. Verharen met versierde kanoboot.

13. N. v.d. Meulenbroek met versierde boot op fiets.

De prijzen voor de deelnemers aan den optocht zullen hedenavond uitgereikt worden.

 

 

DE TWEEDE DAG

 

Volks- en Kinderspelen

De tweede dag der feestelijkheden had een meer intiem karakter dan de eerste en was geheel gewijd aan vermaak van jonge en oude Koningshoevenbewoners. Des morgens ongeveer half twaalf kwam een groot aantal kinderen op het feestterrein bijeen, waar zij getracteerd werden. Ook werden er een 700 ballons aan de kleinen uitgedeeld, waarvan het de bedoeling was deze allen tegelijk te laten opstijgen. Vele kleintjes maakten er echter zonde van om zoo'n mooie ballon zoo maar de lucht in te laten vliegen en namen hem liever mee naar huis, wat evenwel niet belette, dat er toch ook nog een groot aantal - al waren het er dan ook geen 700 - de lucht ingingen, nagestaard door de verrukte kinderschare.

Om 12 uur ving een gecostumeerden voetbalwedstrijd aan, die heel wat vroolijkheid teweegbracht. Er waren vele zeer mooie costumes. O.a. zagen we Domme Augusten, cowboys, pierrots, een fakir, indiaan, harlekijn, een mephisto en last but not least Mickey Mouse, welke al heel bizonder de aandacht trok. Vooral het eerste gedeelte van den strijd had een aardig verloop doch in de tweede helft verzwakte "het spel" sterk daar de spelers uitgesjouwd raakten. Tegen het einde deed zich nog een gevalletje voor, waarom het publiek zich kostelijk amuseerde: een speler, die wegens "uitputting" moest uitvallen, werd zonder complimenten opgenomen en pardoes in de Leij geplonsd…

Om 4 uur vingen de groote volks- en kinderspelen aan, waaraan door een 250-tal kinderen werd deelgenomen en welke veel publiek trokken. Men zag er stoelendans, houtjesrapen, vlagveroveren, blaasvechten, mastklimmen, hindernisrijden per fiets, ringsteken per fiets, pijploopen, driebeenloopen, eierloopen, zakloopen, wedstrijd met kruiwagens en vroolijke ruiterwedstrijden. Vooral deze laatste wedstrijden waren een attractie evenals die met de kruiwagens, waarbij de vrouw den man moest kruien. Bij het ringsteken per fiets liepen een 10-tal jongens een nat pak op, wat natuurlijk voor het publiek ook weer aanleiding tot groote vroolijkheid was. Onmiddellijk na afloop der vermakelijkheden, die eerst tegen 8 uur beëindigd waren, werden aan de deelnemers de prijzen uitgereikt.

Een gezellig samenzijn, waarbij de beentjes nog eens van den vloer gingen, vormde het slot van het welgeslaagde eeuwfeest der Koningshoeven.

 

Danktelegram van H.K.H. de Koningin

Onder dagteekening van 27 dezer werd door de Wijkvereeniging Koningshoeven het volgende telegram van H.M. de Koningin ontvangen:

 

     't Loo

H.M. de Koningin is zeer gevoelig voor het telegram, Haar toegezonden ter gelegenheid van de 100-jarige herdenking van het ontstaan der in uw telegram vermelde landontginningen en voor de daarin jegens het Koninklijk Huis vertolkte gevoelens. De Koningin draagt mij op om allen daarvoor haar welgemeenden dank over te brengen.

De woorden, gewijd aan de nagedachtenis van Haar onvergetelijken grootvader worden door de Koningin hoog gewaardeerd.

 

w.g. Van Geen,

Secretaris der Koningin.