Nieuwe Tilburgsche Courant - donderdag 23 september 1943

 

 

Het Eeuwfeest der Fraters van Tilburg 1

 

Nog een korte spanne tijds en de Congregatie der Fraters van O.L.Vr. Moeder van Barmhartigheid herdenkt haar eeuwfeest (25 Augustus 1944). Het is een stichting van den grooten Zwijsen, die hier ook overigens - we denken bijv. aan de Congregatie der Zusters van den Ouden Dijk, die deze eerwaardige pastoor hier ter stede in 1832 in het leven riep - zijn voetsporen heeft achtergelaten. Wat heeft Mgr. Zwijsen zich zijn groote vriendschap met Koning Willem II, die in hoogst eigen persoon met zijn naaste bloedverwanten herhaaldelijk ten huize van den Heikeschen pastoor verblijf hielden, ten nutte gemaakt om zijn cultureelen en charitatieven arbeid voort te zetten en uit te breiden. Er komt in deze rubriek wellicht nog gelegenheid om over dezen grooten Nederlander en Kerkelijk hoogwaardigheidsbekleeder, voor wien we tien jaar geleden op de Markt een standbeeld hebben opgericht, eens nader in bizonderheden te treden.

De bloei van de stichting der Zusters-congregatie aan den Ouden Dijk in de jaren '30 der vorige eeuw, bracht Mgr. Zwijsen er toe om ook voor de mannelijke jeugd een soortgelijk convent in het leven te roepen. Zijn eerste discipelen waren een drietal weesjongens, welke in het "Moederhuis" een onderkomen hadden gevonden. P. v.d. Ven uit Veghel (Fr. Basilius), L. Klaassen uit Tilburg en J. v. Drunen uit Baardwijk. Zij begonnen op 25 Augustus 1844 hun noviciaat in het Trappistenklooster te Meersel en kregen spoedig een studiegenoot in H.C. Hansen uit Amsterdam, die eerst aan het seminarie Hageveld had gestudeerd en daarna te Rolduc de normaalschool volgde. Toen dit viertal gereed was om het "onderwijs der mannelijke jeugd" op zich te nemen, beraamde de stichting plannen tot oprichting van een gebouw op de Locht (thans Gasthuisstraat). Er kwamen vele moeilijkheden, maar "dankzij de vriendschap die er bestond tusschen Mgr. Zwijsen en Koning Willem II - aldus Prof. W. Nolet in 'Katholiek Nederland' - werden alle tegenkantingen overwonnen." Willem II kwam in persoon het in aanbouw zijnde Moederhuis bezichtigen. En bij een volgende samenkomst met Mgr. betuigde de Koning zijn hooge tevredenheid en voegde er bij: "'t Wordt beter en solider gebouwd dan mijn kazerne." In den zomer van 1845 was het gebouw zoo goed als voltooid. De grondslagen van de Congregatie, welke zou bestaan uit "priesters en geestelijke broeders" - Mgr. Zwijsen sprak later van Fraters - waren alzoo gelegd.

De Tilburger J.A. de Beer was de eerste theologant, die tot de Congregatie toetrad en op 8 September 1846 werd hij als Pater Franciscus tot eersten "Superior" benoemd. Een straatnaam houdt in onze stad de herinnering aan dezen voortreffelijken priester levendig. Ongeveer een jaar te voren had de bisschop van 's-Bosch Mgr. H. den Dubbelden aan de "constitutie" zijn goedkeuring gehecht en het was op 15 September 1845, dat Mgr. Zwijsen voor de eerste maal het H. Misoffer in de Kapel opdroeg.

Verschillende "stichtingen" volgden elkander nu in een korte reeks van jaren op. Het begon met een "Weeshuis" voor jongens op 6 November 1846, dan een "drukkerij" en ten slotte op 28 October 1850 met een "Kweekschool". De eerste jongensschool in de parochie 't Heike dateert van 12 Augustus 1850; in den loop van 1855 door die op Korvel gevolgd. Thans zijn er enkele tientallen van allerlei aard. Op 21 November 1861 kwam de zg. "Paterskerk" op de Locht tot stand. Toen in Augustus 1916 de priesters der Congregatie werden opgenomen in de diocesane seculiere geestelijkheid, werd deze kerk "parochiekerk".

Middelerwijl was Mgr. Zwijsen als coadjutor Mgr. den Dubbelden, die op 13 October 1851 op Huize Ruwenberg te St. Michielsgestel overleden was, in de bisschoppelijke waardigheid opgevolgd. Deze gebeurtenis was voor de Fraters van zeer groot gewicht. Sinds geruimen tijd toch werd in het bisdom de behoefte gevoeld aan een inrichting, die bestemd zou zijn om jongelingen uit den meer gegoeden stand voor te bereiden tot hun intrede in het bisschoppelijk Seminarie. Mgr. Zwijsen richtte nu op 8 Maart 1852 Huize Ruwenberg in tot zulk een opvoedingsinstituut en vertrouwde de leiding daarvan toe aan zijn Fraters. Sedertdien hebben honderden priesters daar hun eerste schrede gezet op het pad naar hun latere pastorale ambt.

Een tweede sociaal liefdewerk der Congregatie, dat zich bij het "Weeshuis" aansloot, was op 22 September 1895 de stichting van het bekende Blinden-instituut te Grave. Meer dan 200 blinden vinden in dit vermaarde instituut thans onderdak.

In een slot-artikeltje hopen we deze eenvoudige "chronologie" tot een einde te brengen.