De Delftse Xylotheek - De Althaea Pers - Jos Swiers - en U

Een inleiding

door

Ed Schilders

Ik ben heel wat gewend. Als het om boeken gaat. Want ik ben heel erg verwend. Jarenlang heb ik geschreven over bijzondere boeken. Niet zomaar boeken die ook in de ‘gewone’ boekhandel bijzonder zijn, maar boeken die je eigenhandig moet opgraven van onder het stof van antiquariaten. Boeken waarvoor niemand nog een stuiver geeft, en die toch uniek zijn. En niet alleen oude boeken. Ook jonkies. Nieuwe uitgaven van kleine uitgevers en vindingrijke schrijvers. Boekjes uit wat in kringen van boekenvrienden ‘de marge’ heet: fraai drukwerk, kleine oplagen, bijzondere keuze van de inhoud. Ik schreef over die boeken en boekjes, en als je dat maar lang genoeg doet, dan hou je daar veel boeken en boekjes aan over die tezamen een boekenkast gaan vullen. Maar ik hield er nog iets aan over.

Ik hield er vrienden aan over.

Jos Swiers is zo’n boekenvriend. Bijna tien jaar was Jos een vriend van papier en inkt (of toner, want Jos zweert bij de laserprinter). Brieven en e-mails. Geen ontmoetingen, zelfs geen telefoongesprekken. Vrienden van papier. En als dat zo gebleven was, dan zouden Jos en ik daar tevreden mee gebleven zijn tot in lengte van onze boekendagen.

Maar hoe gaat dat.

Soms kom je er niet onderuit.

Soms moet je elkaar ontmoeten. Door die boeken.

Jos Swiers is de drijvende kracht achter de meest bijzondere (en ik zei al dat ik heel wat gewend ben) uitgeverij van Nederland. De Althaea Pers. Dat is zo’n marge-uitgeverij, maar dan marginaal. De boeken en boekjes die door ‘De Althaea’ worden uitgegeven, zijn niet te koop. Slechts bij uitzondering verschijnen deze uitgaven in een oplage van meer dan 15 exemplaren. Zelfs in kringen van margedrukkers wordt zoiets als buitengewoon ongewoon beschouwd. Ik noem het liever wijsheid. Want de uitgaven van De Althaea Pers zijn gelaserprinte, en soms gedrukte geschenken. Bijvoorbeeld: er is iemand jarig. Of een andere iemand neemt afscheid op het kantoor waar ook Jos werkt. Dan maakt Jos een boekje. En dat schenkt hij dan weg. Aan de jarige of aan degene wiens bureaustoel morgen leeg is. De andere 14 exemplaren worden ter hand gesteld aan direct bij het project betrokkenen en aan liefhebbers die door Jos uitverkoren zijn.

Ik ben zo’n uitverkorene.

De Althaea Pers vierde in augustus 2007 haar tienjarig bestaan. In die tien jaren werden door Jos Swiers honderdtwee boeken en brochures, vouwbladen en planovellen uitgegeven. Ik weet dat zo precies omdat publicatie 102, getiteld Ik ben de perken langs gegaan, een fraai boekwerk is waarin al die honderdtwee uitgaven door Swiers beschreven zijn. Tot vijf letters achter de komma. Want Jos Swiers laat niets aan het toeval over. Hij maakt boeken en boekjes, die schenkt hij aan je, en na tien jaar doet hij je de catalogus van je eigen Althaea-bibliotheek cadeau.

Ik heb zelf mogen bijdragen aan Ik ben de perken langs gegaan, en tijdens de voorbereidingen van die uitgave hebben Jos en ik elkaar met enige regelmaat ontmoet. Maar dat was niet de eerste keer dat onze bijna rustieke en bewust bedachtzame, zeg maar onze papieren relatie onderbroken werd door noodzakelijk geworden ontmoetingen in de werkelijkheid.

De Althaea Pers heeft ‘iets’ met bomen, en dat ‘bomen-iets’ was ook de aanleiding van de samenwerking met CuBra. Toen ik In de bomenrubriek van Han van Meegeren verscheen al eerder de tekst van het door Jos Swiers geschreven Iconografisch arboretum (nummer 54 van De Althaea Pers).

KLIK HIER VOOR DEZE TEKST OP CUBRA

Swiers schreef deze teksten naar aanleiding van het ‘bomenwerk’ van beeldend- en grafisch kunstenaar Johan Breuker, wiens werk u in twee portfolio’s op CuBra aantreft.

KLIK HIER OM HET WERK VAN JOHAN BREUKER OP CUBRA TE ZIEN

Breukers werk is ook verschenen in een ander topstuk van De Althaea Pers: Ogentroost (nummer 89).

Op CuBra schreef ik bovendien al eerder over het onwaarschijnlijk en onverbiddelijk mooie boek Vogelslag (uitgave 58). Jos Swiers componeerde zelf deze prachtig vormgegeven verzameling van vogelgeluiden. Johan Breuker tekende er de meest onwaarschijnlijke vogels bij zoals hij zich die moet hebben voorgesteld ware hij de Schepper van onze wereld geweest.

KLIK HIER OM DEZE BESPREKING TE LEZEN

Op 9 november 2006 verscheen bij De Althaea Pers uitgave nummer 94: De Delftse Xylotheek. Kort daarna bezocht ik, samen met CuBra’s ‘Bomen-Man’ Han van Meegeren, voor het eerst Jos Swiers en de burelen van De Althaea Pers in Den Haag. Ik blijf maar zeggen dat ik heel wat gewend ben en zelfs verwend wordt, maar van dit nummer 94 sloeg ik, kort gezegd, steil achterover. En Van Meegeren ook, meen ik te hebben waargenomen. Wat dit gigantische xylotheekproject precies inhoudt, kunt u op website CuBra nu precies volgen. En wat ik het allermooist vind: Swiers gaf CuBra toestemming om de volledige reeks van 56 boekjes op CuBra aan te bieden als PDF-bestanden.

Cadeau te geven.

Aan u.

U, en vooral de bomenliefhebbers onder u, worden verwend.

U bent, bij dezen, óók een van de uitverkorenen.