Beste Han,  

Na een week van onderzoek ben ik er achter gekomen wat het is. Het is wel een lang verhaal. Ik wilde u pas mailen als ik het zeker wist.  

Als eerste heb ik een mail gestuurd naar het naturalis in Leiden aangezien zij gespecialiseerd zijn in uitgestorven en levende dieren. Hier van kreeg ik gisteren pas een reactie. Wat zij erover dachten volgt in de mail.  

Ondertussen ben ik zelf verder gaan zoeken en heb ik gezocht op de manier van het bewaren en kwam ik dus uit op Jenny hanivers. Dit zijn gecreëerde zeemonsters uit de periode 1500-1700. Toen kwam ik bij een tekening uit die precies op de "dodo" lijkt. Zie bijgevoegde afbeelding. Deze tekening stond op de site van een Nederlands museum, genaamd Miramar museum in Drenthe. Ook hen heb ik een mail gestuurd. Dat antwoord heb ik net ontvangen.  

Van het naturalis ontving ik het antwoord dat zij niet zeker wisten wat het was maar via de site van een Britse student een stukje hadden gevonden waarin stond dat het een misvormde rog was. Zij hebben een oud-collega die nu in het British national history museum werkt gemaild en wachten daar nog verdere informatie van af.  

Vandaag ontving ik echter een mail van het Miramar museum waarin duidelijk stond dat het absoluut geen dodo is. Het is een Jenny Haniver. Aangezien zij een hele tentoonstelling hebben over deze neppe zeewezens heb ik nog wat verdere informatie gevraagd over Jenny hanivers en wat voor rog dit zou zijn geweest. Ik kreeg het volgende antwoord:

De Gitaarhaai

 De gitaarhaai is een rog-achtige vis uit de familie van de vioolroggen. Het zijn kraakbeenvissen net zoals haaien en hebben dus geen hard skelet. Het dier leeft zoals alle roggen op de zeebodem en voedt zichzelf met kleine vissen, kreeften en andere ongewervelden die in het zand leven. Gitaarhaaien en andere roggen zijn door de eeuwen heen door zeelieden gebruikt om vreemde zeemonsters van te maken. Deze zogenaamde Jenny Hanivers verschenen voor het eerst in het boek Historia animalumvan Konrad Gesner uit 1558. Gesner waarschuwde al dat het geen echte monsters waren maar misvormde roggen. Ulisse Aldrovandi schreef zelfs een prachtig geïllustreerd boek over zeemonsters Serpentum, et draconum (Bologna, 1640) waarin hij de Jenny Hanivers beschrijft en afbeeldt. Jenny Hanivers werden speciaal gemaakt door zeelieden uit Antwerpen om te lijken op duivels, engelen en draken en deze sneden ze uit gedroogde roggen. Ze werden gevernist en verkocht aan geinteresseerde kooplieden en verzamelaars. In die tijd hadden veel rijke kooplieden en kunstenaars een eigen rariteitenkabinet.De naam Jenny Haniver is waarschijnlijk afkomstig van de franse vertaling van de frase Jeune d’ Anvers (jong persoon uit Antwerpen). Britse zeelieden verbasterden dit tot Jenny Haniver of Jenny Haviers. In sommige culturen worden Jenny Hanivers gebruikt als ritueel object en worden er magische krachten aan toegekend. Ook in de moderne tijd speelt de Jenny Haniver een rol. Het monster is een dankbaar onderwerp in boeken en strips. In bijvoorbeeld het Suske en Wiske verhaal De Komieke Coco komt de Jenny Haniver als vliegend zeemonster voor. De Antwerpenaren blijven ook nu de Jenny Haniver creëren. Bij deze is het mysterie opgelost. Het is dus een Jenny Haniver, een gitaarhaai, omgevormd om een monster voor te stellen. Een dodo is het dus absoluut niet. Ik hoop dat u wat heeft aan mijn informatie en ik hoop op een reactie.Met vriendelijke groet, 

Nikki de Groot