Wie was Stransky? De auteur van Bolenae, blijkbaar. En wat is of wat zijn dat? Of staat er Boienae? Zulke vraagjes dringen zich aanvankelijk steeds weer op bij het bekijken van de 52 foto’s die Abelardo Morell heeft verzameld in A Book of Books, een ‘lofzang in beelden op het gedrukte woord’. Op het stofomslag daarvan ligt een foliant met de rug naar de kijker toe, en wel zo dat de titel niet leesbaar is maar het bibliotheeknummer wel: AU 130. Op het voorplat van deze foliant is ‘Stransky’, in een miniatuuruitgave, rechtop gezet. De veelzijdigheid van boeken, uitgedrukt met behulp van twee uitersten in formaat, dat zal Morells bedoeling zijn. Een liefhebber van het gedrukte woord zal er niettemin niet aan ontkomen: hij leest de rug en vraagt zich af wie die Stransky was. Een van de mooiste foto’s kreeg de titel ‘Damaged book with dirt’. Het lijkt opengeslagen en platgelegd in de modder, waarna er een wals een paar keer overheen is gereden. Zo’n foto herbergt een verhaal, maar Morell vertelt het ons niet. ‘Book stacks in a very big place’ laat honderden bibliotheekstellingen zien in vogelperspectief. Het citaat ernaast van Stéphane Mallarmé verduidelijkt het idee: ‘Alles ter wereld bestaat slechts om te eindigen in een boek.’ Maar waar is dat, deze papieren goudmijn, deze ‘very big place’?

Het duurt even voordat de lezer een kijker is geworden en zich niet meer afvraagt hoe dat perfect ronde gat in dat geïllustreerde Engelse woordenboek is gekomen. Pas dan laat Morells lofzang zich ‘lezen’ zoals het bedoeld moet zijn. Waarbij ‘lezen’ ook zonder aanhalingstekens geschreven kan worden: het Engelse woordenboek met het perfect ronde gat zien we een tiental pagina’s verderop terug in een geënsceneerde opstelling rond personages uit ‘Alice in Wonderland’. Het konijn staat aan de rand van het woordenboek en kijkt naar het gat. Nog even en hij verdwijnt erin, zoals de lezer verdwijnt in boeken. Of de volgende foto, met Alice, het konijn, en de Mad Hatter, geplaatst rond een tafel die een boek is. Op de boekband (linnen met schaakbordmotief) staat het theeservies. Verderop in A Book of Books zien we een deel van Audubons Birds of America op een tafeltje liggen, en wel zo dat dit boek, befaamd om zijn illustraties en zijn afmetingen, het tafelblad wordt. Er staan vier stoelen omheen. In dit geval staat er niets op het boek, maar er staat gevogelte op tafel.

Wie die Stransky was, daar kom ik nog wel achter, maar uiteindelijk geven de foto’s van Abelardo Morell meer antwoorden dan ze vragen oproepen.

Abelardo Morell: A Book of Books

Bulfinch Press; DOLLAR 60.00