Bécherel

Je kunt veel thuislaten maar niet je nieuwsgierigheid. Dus vraag ik de ober wat dat precies betekent, de naam van zijn etablissement: L'oustal. Het moet, schat ik, een Provençaals woord zijn, want we zijn in Uzès, en de avond tevoren hebben we gegeten Chez Mireille, uiteraard zo genoemd naar de heldin uit het gelijknamige meesterwerk van Frédéric Mistral.
De ober weet het niet, en wat erger is, hij bekent dat zonder blikken of blozen. Ik vind dat vreemd, maar uit hoofde der hoffelijkheid zeg ik dat niet. Dit is Frankrijk, en hier is het recht om iets niet te weten al geregeld tijdens de Franse revolutie, meen ik. De baas zal het wel weten, zegt hij vriendelijk, en die is er weer vanaf vijf uur.
Andere reis, andere streek: Bretagne. Voornaam land, hoffelijke mensen, een taal die nog ondoorgrondelijker is dan het Provençaals. Om precies te zijn: Bécherel, 'une cité‚ pour les amoureux du livre'. In de boekwinkeltjes is er opvallend veel aandacht voor de eigen cultuur, folkore en taal, en sommige daarvan zijn aangesloten bij de Association Savenn Douar. In een ervan mag ik me de gelukkige vinder noemen van een fraaie herdruk van het meesterwerk van Anatole le Braz, over de dood in de Bretonse cultuur. Voorop staat een fotootje van een beeld van Ankou, de Bretonse magere Hein, die wij gisteren nog hebben bewonderd in een kerkje. Wat betekent dat, 'Savenn douar', vraag ik de dame van de winkel. Zij weet het niet. Zij past slechts op de winkel. Glimlach, vriendelijk, dat wel.
Ik weet het nog steeds niet. Daar staat tegenover dat ze in Bécherel ook nog steeds niet weten wat ik na die reis over hun boekendorp in de Volkskrant geschreven heb. Uit hoofde der hoffelijkheid stuurde ik een kopie op. Ik kreeg een correct briefje terug. 'Het spijt ons dat we de inhoud niet kunnen genieten, want er is hier niemand die Deens kan lezen.'