HOME

Vorige week kreeg ik een enthousiaste e-mail annex noodkreet van een lezer, Peter Paaijmans. Hij woont weliswaar in Goirle maar werd geboren in de Hasselt, en als het over Tilburg gaat, schakelt zijn hart nog steeds naar een hogere versnelling. Zo ook enige tijd geleden toen hij en mevrouw Paaijmans in Den Bosch ‘Den Gecroonden Boschboom’ bezochten, een huis vol antieke kunstvoorwerpen. Daar zagen ze iets bijzonders. In de woorden van Paaijmans: ‘In de collectie trof ik een zeer fraai portret aan van koning Willem II. Het is geborduurd met gouddraad etc. Dit behoort NIET in Den Bosch, doch moet in Tilburg komen hangen, dunkt mij.’

Eerlijk gezegd gaat mijn hart in de regel niet sneller kloppen bij de aanblik van geborduurde portretten, maar in dit geval heeft de heer Paaijmans – die een foto meestuurde -- toch een punt. Het is inderdaad ‘zeer fraai’. Als voorbeeld heeft het bekende statieportret gediend van de koning in uniform met zijn medailles op de borst. Met als resultaat: Willem II niet in olieverf maar zeer fijn van draad. Iemand moet hieraan gewerkt hebben met engelengeduld en een hoge toewijding tot de koning. Noem het lage kunst of hoge kitsch, maar curieus en boeiend is het.

Eergisteren belde ik Maurice Ackermans, een van de twee eigenaren van ‘Den Gecroonden Boschboom’. Hij vertelde me nog wat bijzonderheden. Dat het tussen 1850 en 1875 met zijde geborduurd is, en de onderscheidingen, epauletten, en galons met gouddraad. Dat de knopen op het uniform van metaal zijn. Het gezicht van de koning is echter niet met naald en draad gedaan, maar is een gegraveerd portret (papier) dat op het doek gelijmd is. Plotseling deed het koningsportret me denken aan een portret van de in 1900 in de kerk van de Noordhoek vermoorde Marietje Kessels: haar foto in het midden van een bloemkrans waarvan de bloemknoppen met engelengeduld gemaakt zijn van de haren van Marietje zelf. Door de zusters van de Ursulinen. Met engelengeduld. Het is een portret van vrome vlijt en vol verdriet, tegenwoordig in het Tilburgs archief. Hang Willem en Marietje naast elkaar en je hebt een muur vol verhalen uit de Tilburgse geschiedenis. De kans daarop is niet uitgesloten, want Ackermans weet me te vertellen dat hij hedenochtend een gesprek heeft met Ronald Peeters, directeur van het Stadsmuseum.

Waar hang je Willem op zolang ons stadsmuseum nog geen eigen muren heeft? Peter Paaijmans maakt het niet veel uit: ‘als de mensen hem maar kunnen zien’. Naald, zijde, gouddraad, handwerk, ambachtelijkheid… Ik zou het wel weten.

En ten slotte: wie heeft het gemaakt? Wie heeft dat engelengeduld gehad? Ze moet veel van Willem gehouden hebben. Ik weet het ook niet. Ik weet alleen dat koningin Anna Paulowna na Willems dood in Tilburg in 1849 nog zestien jaar geleefd heeft. En een zee van tijd had.

Het geborduurde portret van Willem II zoals gefotografeerd door Peter Raaijmakers in Den Bosch.

Voor een grote weergave KLIK HIER

NASCHRIFT

Op 9 mei 2009 berichtte het Brabants Dagblad / Tilburg Plus dat het Stadsmuseum Tilburg inderdaad het portret van Willem II heeft aangekocht. Voorlopig zal het niet voor het publiek zichtbaar zijn.