|
Liedjes van vroeger
Moord in de Kempen - het bos van Postel bij Mol Ed Schilders - Pierre van Beek - Harrie Franken
Ed Schilders - Brabants Dagblad 1 mei 2006
‘Treed zacht wandelaar en stoor de zalige stilte niet…’ Ben van de Pol schreef me dat dit de eerste regel is van een gedenktekst op een monument ter nagedachtenis aan een dubbelmoord. Die werd op 31 maart 1930 gepleegd in de bossen van Postel, nabij Mol. Hoewel dat de Belgische Kempen betreft, werd deze misdaad zo vaak bezongen dat Harrie Franken in zijn boek Liederen en dansen uit de Kempen deze tragedie benoemt tot ‘de moord die ongetwijfeld de meeste indruk heeft gemaakt in onze streek’. Franken kon in de jaren zeventig van de vorige eeuw nog een viertal varianten optekenen. Buiten de Kempen lijkt het lied echter nauwelijks bekend. Van de Pol schrijft dat de toedracht is samengevat door de Tilburgse journalist Pierre van Beek, in een krantenartikel uit 1965. Vincent Belmans, een enigszins gehandicapte jongeman van 27 jaar oud, en Jos Fonteyn, een jongen van 9, gingen op de fatale dag hout sprokkelen in de bossen: Te samen waren zij zonder schromen/ Om zaken om weinig droog hout/ En daar in de bossen gekomen/ Met ijver aan den arbeid. Dan komt de dader: Een lafaard is bij u gekomen/ En dat wel om een weinig geld/ Daar heeft hij zijn wreedheid begonnen/ Denk eens hoe zij waren gesteld. Die ‘lafaard’ slaat met een bijl op Belmans in. Joske vlucht, maar wordt achterhaald door de moordenaar. De liedjeszanger bespeelt de gevoelens van zijn toehoorders als hij zingt: O beulen kunt u dat verdragen/ Als hier deze man lag ten gronde/ Misschien vroeg het kind nog genade/ Ja op dezen droevigen stond (dit droevig moment). Het lijkt erop dat de dader zich uit wroeging heeft aangegeven bij de politie, veroordeeld werd, maar nog in leven was toen Van Beek zijn artikel schreef. Het is uniek dat ook over de oprichting van het gedenkteken een straatlied gemaakt is, getiteld ‘Het kruis op de heide’: En er staan met gouden letters/ beide namen ingeplant/ die daar eens hun leven lieten/ aan die stille heidekant. Franken schrijft dat het monument – dat sterk doet denken aan moderne berm-monumenten langs de snelweg - circa 1975 verplaatst is naar ‘het zandpad dat voert van Russendorp naar de weg Postel-Mol’. Zo is er veel bekend over deze misdaad die ook in de Brabantse Kempen jarenlang met verontwaardiging herdacht is. De teksten die ik noemde, kunt u volledig lezen op onze website: www.cubra.nl. Toch zou het me niet verwonderen als er nog veel meer over deze tragedie geschreven en gezongen is dan ik hier heb kunnen weergeven. Kent u de liedjes, of delen daarvan nog? Wie heeft er nog meer over geschreven dan Franken en Van Beek? Voor de echte liefhebber meld ik nog dat dit moordlied werd uitgevoerd door Dommelvolk op de langspeelplaat Ptazzie. Pierre van Beek Fragment uit een artikel in het Nieuwsblad van het Zuiden Klik Hier om het gehele artikel en meer van Van Beek te lezen
Gruwelijke dubbelmoord We staan op een lugubere plek, want hier werd een laffe dubbelmoord gepleegd. Vijfendertig jaar geleden!... In keurige letters, in het hardsteen uitgehouwen, verraadt een Nederlands kromtaaltje iets van het drama. We lezen het volgende:
"Inderdaad een vreemd taaltje." Verrast het u mijnheer? "Ja,... ik weet het niet... ja, eigenlijk wel!"
Tóch ontroerend Juist, ontroerend niet waar in zijn stunteligheid. Nu nog voelt ge uit dit opschrift hoe het drama de mensen van deze streek gegrepen heeft. En ge peinst: een die als knapper dan de anderen in hun omgeving bekend stond, hebben zij gevraagd een opschrift te maken. Deze, zich bewust van zijn grote verantwoordelijkheid, heeft zich afgebeuld om toch iets geweldigs schoons en ontroerends op te stellen. Had hij "gewoon" gedaan dan zou het anders geworden zijn. Nu kwam er dit te voorschijn en de Vlaamse mensen hebben het allemaal een meesterwerk gevonden. U kunt er verder van denken wat u wilt. Ontroerend is het nu nog in ieder geval. Ge moet dit tafereel echter zien in de nu boomloze vlakte met daar overheen de koepel van een grauwe herfsthemel... Dan vraagt ge: wat gebeurde hier precies? Iemand die langs de steenweg Postel-Balen woont en die het verhaal van zijn vader had, heeft het ons verteld.
Het drama Belmans was een invalide vrijgezel van plusminus 30 jaar, afkomstig uit Mol en verblijf houdende in een wagen. Hij sprokkelde hout in de bossen van "De Zeven Heerlijkheden", eigendom van minister De Brockeville. Hij nam wel eens een jongetje mee, wat de ouders toestonden, want hij genoot terecht vertrouwen. Op de bewuste dag werkte hij met de 12-jarige Jozef Fonteyn, enige zoon uit een gezin van zeven kinderen uit Mol, in het bos. Belmans krijgt daar gezelschap van een "vriend". Deze stelt Belmans voor: "Geef de bijl maar aan mij, dan zal ik wel hakken. Dan hebben we vanavond een flinke partij klaar." Nauwelijks heeft de "vriend" de bijl in handen of hij slaat daarmee Belmans het hoofd half af. Het knaapje vlucht naar de weg, wordt door de moordenaar achterna gezeten, kan niet vlug genoeg over een slootje komen en wordt ook door zijn achtervolger met de bijl doodgeslagen. Dan keert de moordenaar terug naar de nog zieltogende Belmans en maakt ook hem op beestachtige wijze af. Roof scheen de drijfveer te zijn, daar van Belmans bekend stond dat hij wat geld had. De dader werd spoedig gegrepen en kreeg jaren gevangenis. Hij zou nog leven en in Antwerpen wonen...
Harrie Franken Liedblad uit Liederen en dansen uit de Kempen (nog verkrijgbaar via de boekhandel)
|
